3. هدايت به امر

يكى از ويژگى‌هاى امام حق، مستند بودن هدايتگرى وى به امر الهى است، نه خواسته‌هاى شخصى خود؛ ازاين‌رو برخى از مفسران، مراد از «هدايت به امر» را همان هدايت مطابق شريعت الهى دانسته و مقصود از امر را دين وآيين الهى معنا نموده‌اند؛[1] برخى نيز در تبيين هدايت به امر معتقدند: هدايت كه خداوند آن را از شئون امامت قرار داده است، هدايت به معناى راهنمايى نيست؛ زيرا چنان كه مى‌دانيم خداى تعالى ابراهيم (ع) را هنگامى به عنوان امام برگزيد كه سال‌ها داراى منصب نبوت بود و روشن است كه نبوت، از منصب هدايت به معناى راهنمايى تفكيك‌پذير نيست؛ پس هدايتى كه منصب امام است، معنايى جز رساندن افراد به مقصد نداشته و اين معنا نوعى تصرف تكوينى در نفوس است، كه با آن، راه را براى بردن دل‌ها به سوى كمال و انتقال دادن آنها از موقفى به موقفى بالاتر، هموار مى‌سازد.

با توجه به تكوينى بودن اين تصرف، و باطنى بودن آن، ناگزير مراد از امرى كه با آن هدايت صورت مى‌گيرد نيز تكوينى و حقيقى خواهد بود، نه تشريعى (كه صرف اعتبار است)؛ چنان كه آيه شريفه (إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ فَسُبْحانَ الَّذِي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ)[2] آن را تفسير كرده و اذعان مى‌كند هدايت به امر خدا از فيوضات معنوى و مقامات باطنى است كه مؤمنين به وسيله عمل صالح به سوى آن رهنمون شده، و به رحمت پروردگارشان نائل مى‌شوند؛ و از آنجا كه امام به‌

[1]. التحرير والتنوير، ج 17، ص 80؛ مفاتيح الغيب، ج 22، ص 161؛ الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن، ج 19، ص 334.

[2]. يس: 82.