سجده، نماد ستايش خداوند

در فرهنگ اسلامى، «سجده» بهترين نمود و بروز ستايش خداوند و نشانگر كرنش راستين در بارگاه ربوبى و خود، نمادى از تحقق ايمان به الله به عنوان پروردگار هستى در جان و دل مؤمنان است؛ آيه (وَ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ يَبْكُونَ وَ يَزِيدُهُمْ خُشُوعاً)[1] اشاره به چنين مؤمنانى است كه خداوند گريستن آنان را در حال سجده بازگو كرده و مى‌ستايد؛ اين كرنش آگاهانه و توامان با شوق نسبت به خداوند، تنها به انسان اختصاص ندارد؛ آفريدگان ديگر نيز به نوعى خاص، ستايشگران خداوند هستند.

به لحاظ تاريخى، سجده از نمادهاى اسلامى است؛ اهميت سجده در اسلام تا آنجاست كه حضرت محمد (ص) در برابر خواسته مشركان ثقيف كه از شرايط سه‌گانه بيعت آنان با پيامبر اين بود كه در نماز سجده نگذارند، ضمن رد اين شرط فرمودند: «دينى كه ركوع و سجده نداشته باشد خيرى در آن نيست».[2]

سجده در قرآن‌

واژه «سجده» به همراه مشتقات آن نزديك صد بار در قرآن به‌كار رفته است؛ البته در چهار آيه نيز واژه «خرّ» در معناى سجده جايگزين آن شده است؛[3] سجده همچنين نام سوره‌اى از قرآن است و نام ديگر سوره «فصّلت» نيز هست.

[1]. اسرا: 109.

[2]. مجمع البيان، ج 5، ص 665.

[3]. اعراف: 143؛ حج: 31؛ سبأ: 14؛ ص: 24.