فرهنگ نيايش‌

احمد غلامعلى‌

تمام مسلمانان، با مفهوم دعا به معناى خواندن، و زيارت به معناى ديدار، آشنا هستند؛ امّا همگان از «فرهنگ نيايش»، يكسان بهره نمى‌برند. برخى، در سراسر زندگى با نيايش، مأنوس‌اند و لذّت خواندن خدا را برتر از تمام لذّت‌ها در دنيا مى‌دانند و برخى نيز تنها به هنگام گرفتارى به خدا روى مى‌آورند و او را ملتمسانه مى‌خوانند. عدّه‌اى نيز از دعا، خاطره خوشى ندارند؛ زيرا به گمان خويش، خدا، پاسخ آنان را نمى‌دهد و آنچه را از خدا خواسته‌اند، نيافته‌اند و بدين سان، از خدا روى برتافته‌اند. درنگى در متون دينى، ضرورت دعا، آداب دعا و موانع اجابت دعا را نشان مى‌دهد.

ضرورت دعا

انسان، موجودى است كه از جسم و روح، تكوين يافته است. آدمى براى تأمين نيازمندى‌هاى جسمى‌اش، تلاش مى‌كند و با فراهم آوردن اسباب نشاط و رفاه، شاداب و سرزنده مى‌شود.

روح نيز نيازمند توجّه است. عاطفه و عشق و محبّت، نيازمندى‌هاى روح است، امّا اين‌همه نمى‌تواند روح را فربه و شاداب سازد؛ زيرا چه بسيار عاشقانى كه با وجود داشتن عاطفه و محبّت درونى شديد، روحى افسرده و غمگين دارند. دعا و نيايش واقعى، نه تنها ملال‌آور و كسالت‌بار نيست؛ بلكه نيروزا و نشاطآور است، به گونه‌اى كه حسّ عاطفه و محبّت را در سرشت آدمى بر مى‌انگيزانَد و ريشه افسردگى و اضطراب را مى‌خشكانَد.