پاسخ اين شبهه، اين است كه قياس اين دو حديث با حديث ثقلين، قياس مع الفارق است؛ زيرا جمله «لَن يَفتَرِقا» در حديث ثقلين، مسبوق به جمله‌

«إنِّى تارِكٌ فيكُم الثَّقَلَينِ»

و

«إن تَمَسَّكتُم بِهِما لَن تَضِلُّوا»

است و اين دو جمله- كه دو قرينه روشن بر استمرار امامت اهل بيت عليهم السلام اند- در دو حديث ياد شده وجود ندارند.

به سخن ديگر، پيوستگى امام با قرآن و حق، اگر با موضوع جانشينى و ضرورت تمسّك به جانشين مطرح شود، يك معنا دارد و اگر بدون آن مطرح گردد، معنايى ديگر دارد. در حديث ثقلين، پيوستگى اهل بيت با قرآن، همراه با جانشينى آن دو براى پيامبر خدا و وجوب تمسّك به آنها تا قيامت آمده است.

از اين رو، حديث ثقلين بر استمرار حيات يكى از اهل بيت عليهم السلام تا قيامت دلالت دارد؛ امّا پيوستگى امام على عليه السلام با قرآن و حق در دو حديث پيش گفته، با موضوع جانشينى ايشان و وجوب تمسّك به اين امام تا قيامت، همراه نيست. بدين جهت، پيوستگى ياد شده، بيانگر مطلبى جز جدا نشدن قطعى امام على عليه السلام از مسير قرآن و حق نيست.

بقاى هر يك از اهل بيت عليهم السلام در كنار قرآن، اعم از حضور و غيبت اوست. از آن جا كه پس از امام حسن عسكرى عليه السلام تا كنون، امامى از اهل بيت، حاضر و ظاهر نيست، مقتضاى حديث ثقلين، وجود امام غايب از اهل بيت است؛ زيرا در غير اين صورت، قرآن از عترت، جدا خواهد شد. اين امام غايب، شخصى جز امام مهدى عليه السلام نيست.

2. مقصود از تمسّك به اهل بيت عليهم السلام‌

پيامبر خدا، علاوه بر حديث ثقلين، در احاديث فراوان ديگرى‌[648] بر «تمسّك به اهل بيت عليهم السلام» پس از رحلت خود، تأكيد دارد. ترديدى نيست كه معناى تمسّك به‌

[648]. ر. ك: ص 781( بخش هشتم/ فصل سوم: عناوين حقوق اهل بيت عليهم السلام/ تمسّك).