3. مسلمانان و قریش میتوانند با هر قبیلهای که خواستند پیمان برقرار کنند. 4. محمد و یاران او امسال از همین نقطه به مدینه بازمیگردند، ولی در سالهای آینده میتوانند آزادانه، آهنگ مکه کرده و خانه خدا را زیارت کنند؛ مشروط بر اینکه سه روز بیشتر در مکه توقف نکنند و سلاحی جز سلاح مسافر، که همان شمشیر است، همراه نداشته باشند. [1] 5. مسلمانان مقیم مکه، به موجب این پیمان میتوانند آزادانه شعائر مذهبی خود را انجام دهند و قریش حق ندارد آنان را آزار دهد و یا مجبور کند از آیین خود برگردند و یا سنّت آنها را مسخره کند. [2] 6. امضا کنندگان متعهد میشوند که اموال یک دیگر را محترم بشمارند و حیله را ترک کرده و قلبهایشان به یک دیگر خالی از هرگونه کینه باشد. 7. مسلمانانی که از مدینه وارد مکه میشوند، مال و جانشان محترم است. [3] پیمان با مواد یاد شده در دو نسخه تنظیم شد. سپس گروهی از شخصیتهای قریش و اسلام، پیمان را گواهی کرده، یک نسخه به «سهیل» و نسخه دیگر به پیامبر تقدیم شد. [4] سروش آزادی
سروش آزادی از لابهلای این پیمان به گوش هر خردمند بیغرضی میرسد. با اینکه هر یک از مواد این پیمان قابل تقدیر است، ولی نقطه حساس و شایان توجه آن، همان «ماده دوم» است که آن روز خشم گروهی را برانگیخت. یاران پیامبر از این تبعیض، فوق العاده ناراحت شدند و حرفهایی را زدند که نباید درباره تصمیم
[1]. سیره حلبی، ج 3، ص 24. [2]. بحار الانوار، ج 20، ص 353. [3]. مجمع البیان، ج 9، ص 117. [4]. سیره حلبی، ج 3، ص 25 و 26.