فروغ ابدیت - سبحانی تبریزی، جعفر - مکتبة مدرسة الفقاهة

اسم الکتاب : فروغ ابدیت المؤلف : سبحانی تبریزی، جعفر الجزء : 1 صفحة : 592

بود، ساختن شراب از خرما و انگور را با رزق حسن (روزی نیکو) مخالف دانسته و از این طریق هشداری به افکار خفته داده است. چنان که می‌فرماید:
وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخِیلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَکَراً وَ رِزْقاً حَسَناً [1]؛ شما ای مردم! از خرما و انگور هم مایه مست‌کننده و هم رزق نیکو به دست می‌آورید.
قرآن، برای نخستین بار گوشزد کرد که ساختن شراب از آن‌ها، ارتزاق نیکو نیست، بلکه «ارتزاق حسن» آن است که آن‌ها را به همان صورت انگور و خرما مصرف کنید.
این آیه؛ تکانی به افکار داد و مزاج آلوده را آماده کرد که پیامبر بتواند پس از آن، لحن خود را شدیدتر کند و با آیه دیگر اعلام کند که نفع جزئی (مادی) شراب و قمار در برابر آن همه مضارّ ناچیز است و این مطلب را با آیه زیر چنین بیان فرمود:
یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِما إِثْمٌ کَبِیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما [2]؛ از حکم شراب و قمار از تو سؤال می‌کنند، در پاسخ آنان بگو که اگر چه در قمار و شراب استفاده جزئی مادی است، ضرر و گناه آن‌ها بیشتر است.
بدون شک، مقایسه سود و زیان از طریق برتری زیان بر سود، تنها برای مردم متفکر و آگاه، در ایجاد انزجار کافی است، ولی توده مردم تا نهی صریح نباشد با این شیوه از بیان، از ارتکاب عمل ناشایست خودداری نمی‌کنند.
حتی «عبد الرحمن عوف» با اینکه آیه فوق نازل شده بود، ضیافتی ترتیب داد و شرابی سر سفره حاضر کرد حاضران پس از نوشیدن شراب به نماز ایستادند. یکی از آن‌ها آیه را در نماز غلط خواند به طوری که معنا را دگرگون ساخت و به جای لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ؛ یعنی ای مشرکان من بت‌های شما را نمی‌پرستم، چنین خواند: «أعبد ما تعبدون» که مفاد آن، ضد آیه یاد شده است.
این جریان‌ها مزاج‌ها را آماده کرد تا شرایط و اوضاع اجازه دهد که شراب لااقل در شرایط و حالات خاصّی تحریم شود. از این‌رو، صریحا اعلام شد که هیچ فرد

[1]. نحل (16) آیه 67.
[2]. بقره (2) آیه 219.

اسم الکتاب : فروغ ابدیت المؤلف : سبحانی تبریزی، جعفر الجزء : 1 صفحة : 592

صيغة PDF

شهادة

الفهرست