پیامبر با یاران خود، سر شب در «حمراء الأسد» ماند و دستور داد در تمام نقاط بیابان آتش روشن کنند تا دشمن تصور کند که قدرت و نیروهای جنگنده آنها بیش از آن مقدار است که در احد دیده بودند. صفوان بن امیه رو به ابو سفیان کرد و گفت: مسلمانان خشمگین و زخم خوردهاند، تصور میکنم که به همین مقدار اکتفا کرده و راه مکه را پیش بگیریم. [1] شخص با ایمان بیش از یک بار فریب نمیخورد
این جمله خلاصه گفتار پیامبر اسلام است که فرمود: لا یلدغ المؤمن من جحر مرّتین. پیامبر این سخن را موقعی فرمود که «ابو عره جمحی» از او درخواست آزادی کرد. وی پیش از این در جنگ بدر اسیر شده بود، پیامبر او را آزاد و با او شرط کرد که با مشرکان بر ضد اسلام همکاری نکند. او نیز شرط را پذیرفت، ولی پیمان خود را با شرکت در جنگ احد، نقض کرد. اتفاقا، موقع بازگشت از «حمراء الأسد» مسلمانان او را دستگیر کردند. این بار نیز او از محضر پیامبر درخواست آزادی کرد، امّا پیامبر به درخواست او اعتنا نکرد و با گفتن این جمله که مؤمن از یک سوراخ بیش از یک بار گزیده نمیشود، دستور اعدام او را صادر کرد و فاجعه احد که سراسر آموزنده بود، پایان پذیرفت. [2] سرانجام نبرد احد با تقدیم هفتاد و یا 74 و به قولی 82 شهید، پایان گرفت؛ در حالی که کشتهشدگان قریش بیش از 22 نفر نبود. بدینسان جنگ احد که روز شنبه هفتم شوال سال سوم هجرت رخ داد، به ضمیمه حادثه «حمراء الأسد» که آن
[1]. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج 2، ص 49. [2]. سیره ابن هشام، ج 2، ص 104. ما در پاورقیها، مدارک فرازهای مهم را نقل کردهایم. خوانندگان گرامی برای تفصیل بیشتر، میتوانند به مدارک ذیل که مورد نظر و مطالعه نگارنده در تألیف این کتاب بوده است، مراجعه کنند: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج 2، ص 36- 49؛ واقدی، المغازی، ج 1، ص 199- 340؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 14، ص 14- 218 و ج 15، ص 60 و بحار الانوار، ج 20، ص 14- 146.