«فضل الله بن عبدالرحمن نعیمی استرآبادی»

(فضل الله حروفی)/ 740-796ه-.ق.

«جلال الدین ابومحمد فضل الله بن عبدالرحمن حسینی»، متخلّص به «نعیمی»، سال 740ه-.ق.، به قولی در «شروان» و به قولی دیگر، در «استرآباد» زاده شد. تولد او در «استرآباد» به صحت نزدیک تر است؛ زیرا اولاً منابع متعددی او را استرآبادی الاصل توصیف کرده اند. ثانیاً او با نوشتن کتابی با عنوان «جاودان نامه» به زبان محلی استرآبادی، نشان داد که زبان مادری اش، استرآبادی است. به کار بردن اصطلاحات گویش استرآبادی در آثار نعیمی و برخی جانشینانش به حدی است که سال ها بعد، پیروانش برای فهم این اصطلاحات کتابی در شرح اصطلاحات استرآبادی نوشتند.

در لقب، کنیه و نام پدر نعیمی نیز اختلاف است. برخی نام پدرش را «ابومحمد» و برخی دیگر «بهاء الدین حسن» و دسته ای «عبدالرحمن» نوشته اند. لقبش را «جلال الدین»، «شهاب الدین» و «شاه فضل» ثبت کرده اند. به جهت اینکه اصلی استرآبادی دارد، استرآبادی، و از آنجا که گفته می شود مدتی در «مشهد» و «تبریز» زیسته است، مشهدی، تبریزی و گاهی شروانی خوانده اند. لیکن او در صفحه ی 412 از نسخه ی «دانشگاه کمبریج» کتاب «نوم نامه» خود را به صراحت استرآبادی خوانده است.

از دوران جوانی و نوجوانی فضل الله نعیمی، اطلاعی در دست نیست. همین قدر می دانیم که مدتی به طاقیه دوزی اشتغال داشت و از دست رنج خویش نان می خورد؛ چون از هر نان شبه ناک پرهیز کرد و نان هیچ کس نخورد، به حلال خور شهرت یافت.

گفته می شود، پدرش قاضی القضات «استرآباد» بود. به طور قطع نعیمی تحصیلاتش را در زادگاهش «استرآباد» آغاز کرده و ادبیات فارسی و عربی را به خوبی فراگرفته بود.

نعیمی پس از تحصیل علوم رایج زمان خود، به سیر و سفر پرداخت و از شهرهای «ایران»، «عراق» و «آسیای صغیر» دیدن کرد. جزئیات این سفرها و کسانی را که دیدار