آگاهی آنان رساند و گفت چون توان سرپیچی از دستور محمود را ندارد، هر که رفتن به دربار او را خوش نمی دارد، از «گرگانج» بگریزد. ابوسهل و «ابن سینا» از رفتن به دربار محمود خودداری کردند و از راه بیابان «خوارزم» (قره قوم( رهسپار سفر شدند. «ابن سینا» بر پایه ی احکام نجوم پیش بینی کرد که راه گم خواهند کرد و ابوسهل نیز بر همان اساس گفت که از این سفر، جان به سلامت نخواهد برد. سرانجام آن دو در بیابان سرگردان شدند. ابوسهل از تشنگی جان سپرد و «ابن سینا» با دشواری فراوان خود را به باورد (ابیورد) رساند و سرانجام به «جرجان» رفت.

«نظامی عروضی» تأکید کرده است که در این زمان «قابوس وشمگیر»، فرمانروای «جرجان» بوده است. بر پایه ی سخن نظامی، این روی داد به پیش از سال 403ه-.ق. باز می گردد.

در هر حال، ابوسهل - استاد «ابن سینا» - در پزشکی بود. بسیاری او را در پزشکی چیره دست توصیف کرده اند. حتی از «ابن سینا» هم چیره دست تر بود.

در فلسفه و ریاضیات نیز مهارت داشت. «فخر رازی» او را در زمره ی بزرگ ترین فیلسوفان دنیای اسلام آورده است.

«بیهقی» او را در زمره ی مسیحیان آورده و گفته است که به پرستش گاه های مسیحیان نمی رفت بلکه در خانه عبادت می کرد.

آثار:

1. آداب صحبه الملوک

نسخه های خطی:

هیچ گزارشی از نسخ خطی آن در دست نیست.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

2. اختصار المجسطی

نسخه های خطی:

هیچ گزارشی از نسخ خطی آن در دست نیست.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

3. ارکان العالم

این رساله که ظاهراً درباره ی هستی و ارکان عالم است، در کتابخانه های کشورهای اسلامی گزارش نشده است. فقط در «کتابخانه ی لیدن» موجود است.

نسخه های خطی:

به گزارش «ویستنفیلد ورهووه»، 2 نسخه ی خطی از این کتاب در «کتابخانه ی لیدن» نگهداری می شود.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.

4. اصناف العلوم الحکمیه

ابوسهل جرجانی این رساله را در بیان انواع و اصناف علوم و دانش ها نگاشته است. باوجود اینکه از سخنان نخستین کتاب مشخص می گردد که ابوسهل این اثر را در پاسخ به خواسته «ابوالحسن سهلی» نوشته است، «ویستنفیلد ورهووه» آن را متعلق به ابوسهل ندانسته و بلکه از آثار «ابوالحسن سهلی» پنداشته است.

ابوسهل در این اثر، نوعی طبقه بندی علوم را ارایه داده است. به گفته ی مترجم آن به انگلیسی، «دیمتری گوتاس»، طبقه بندی ابوسهل این امتیاز را دارد که فهرست نسبتاً کاملی از رئوس مطالب به دست می دهد.

«اصناف العلوم» به زبان عربی نوشته شده و یک مقدمه ی کوتاه فارسی دارد. او در این اثر از طبقه بندی یونانی متاثر