«عیسی بن یحیی جرجانی»

361-401ه-.ق.

«ابوسهل عیسی بن یحیی مسیحی جرجانی»، پزشک، فیلسوف، اخترشناس و ریاضی دان ایرانی، از دانشمندان بلند مرتبه «جرجان» در سده چهارم ه-. ق. است.

از شرح حال و زندگانی وی آگاهی چندانی در دست نیست. همین قدر می دانیم که در «جرجان» متولد شد. درجوانی و پس از آموختن مقدمات، راهی «بغداد» گردید و به تحصیل ادامه داد. تا در علوم عصر خود صاحب نام و آوازه گشت.

ابوسهل پس از فراگیری پزشکی، نجوم و ریاضیات، «بغداد» را به سوی شمال «ایران» ترک گفت.

از آنجا که ابوسهل کتابی برای «اسپهبد مرزبان بن رستم ابن شروین» - از امیران «آل باوند» - نوشته، می توان گفت که وی زمانی نزد مرزبان که مدتی بر «فریم» و «شهریارکوه» فرمان می راند، به سر برده است. ابوسهل سپس به «گرگانج» رفت و به دربار «ابوعلی مأمون بن محمد خوارزمشاه» راه یافت و به زودی به مقامی بلند رسید. از آنجا که ابوسهل کتاب هایی برای این فرمانروا، ابوالحسن سهیلی (سهلی) - وزیر مأمونیان تا حدود 404ه-.ق. و «ابوالعباس مأمون بن مأمون» نوشته است، می توان پنداشت که وی پس از رفتن به «گرگانج»، دست کم تا سال 400ه-.ق. در آن شهر و در دربار مأمونیان بوده است.

بنابر روایت نظامی عروضی، ابوسهل به همراه «ابونصر منصور بن عراق»، «بیرونی»، «ابن سینا» و «ابن خمار» در فرمانراویی «مأمون بن مأمون» و وزارت «ابوالحسین سهیلی» در دربار «خوارزمشاه» گرد آمده بودند، تا آنکه «سلطان محمود غزنوی»، «حسین بن علی میکال» را نزد مأمون فرستاد و از وی خواست که آنان را به دربار وی روانه کند. مأمون پیش از پذیرفتن فرستاده ی محمود، موضوع را به