مبحث اول: استفاده از منافع با ضمانت اجرت آنها

(مسأله 2133) هر كس از ديگرى انجام كار و يا در اختيار قرار دادن منفعتى را مطالبه كند، كه اين كار يا منفعت از نظر عرف ماليت داشته، و طرف خواسته او را تأمين كند، اجرت اين عمل و يا منفعت را بايد به او بپردازد.

(مسأله 2134) اگر بيمار به دكتر بگويد: مرا معالجه كن، يا پياده رو به صاحب مركب بگويد: مرا سوار كن، يا صاحب پارچه به خياط بگويد: اين را بدوز، يا طالب كالا به دلّال بگويد: فلان كالا را براى من خريدارى كن. در همه اين موارد اگر طرف مقابل خواسته او را تأمين نمايد، بايد اجرت آن را بپردازد، به چند شرط:

1) مطالبه كننده كودك، ديوانه و يا سفيه نباشد، تا حق تصرّف در مال خود داشته باشد.

2) قراينى نباشد مبنى بر اين كه هدف او اين بوده كه كار را مجانى براى او انجام دهند، در اين صورت مستحق اجرت نمى شوند، بلكه طرف ميتواند آن را مجّانى انجام دهند و يا جواب منفى دهد، و نمى تواند با اشاره و كنايه به او بفهماند كه اجرت ميخواهد و سپس اجرت بگيرد.

3) طرف در برآوردن خواسته او قصد تبرّع و مجّانى نداشته باشد، در اين صورت مستحق اجرت نمى شود و حق مطالبه اجرت را ندارد، به شرط اينكه به جهت كودكى، ديوانگى و سفاهت تصرّفش غير نافذ نباشد.

(مسأله 2135) همه مثال هايى كه در مسأله پيشين گفتيم، بر هيچ‌