هشتم‌

آن كه سدس از يك سدس يا از دو سدس و نيم تركه بر فرض اتحاد اصول‌

و ثلث از سدس يا از دو سدس و نيم بر فرض تعدد اصول، حق آنها مى‌باشد و آن در صورتى است كه وارث ميت اولاد عمومه امى و اولاد عمومه ابوينى يا ابى و اولاد مطلق خئوله و احد الزوجين باشد و كيفيت قسمت چنان است كه گفته شد. و مخفى نماناد كه در ضمن اين مسأله كيفيت و اقسام ارث خود عمومه امى هم معلوم شد بلكه كيفيت و اقسام ارث عمومه ابوينى يا ابوينى يا ابى و اولادشان نيز معلوم مى‌شود.

قاعده سوم‌

بدان كه با وجود عمومه و خئوله ميت و اولادشان تا حدى كه صدق اسم نسب و رحميت بنمايد عرفاً

و لو يك نفر باشند عمومه و خئوله ابوين ميت و اولادشان وارث نخواهند بود بلى اگر ابداً عمومه و خئوله خود ميت و اولادشان نباشد عمومه و خئوله ابوين ميت ارث مى‌برند و اگر آنها هم نباشند اولادشان ارث مى‌برند به تقديم الاقرب فالاقرب و با نبودن عمومه و خئوله ابوين ميت و اولادشان عمومه و خئوله جد و جده ميت و اولادشان ارث مى‌برند ايضاً به تقديم الاقرب فالاقرب.

و توضيح‌ اين قاعده به مثال آن است كه هر گاه وارث فعلى ميت منحصر باشد از طبقه سوم به شانزده نفر عمومه و خئوله ابوين ميت به اين طريق كه وارث عمو و عمه و خالو و خاله ابوينى يا ابى پدر ميت هست و عمو و عمه و خالو و خاله امى پدر ميت و عمو و عمه و خالو و خاله ابوينى مادر ميت و عمو و عمه و خالو و خاله امى مادر ميت و زوجه‌اى. و تركه ميت هم هفتاد و دو تومان است پس ربع آن كه هيجده تومان باشد حق زوجه است الباقى پنجاه و چهار تومان و ثلث تركه كه بيست و چهار