مسأله 1083- اگر انسان ناچار شود كه در زمين گل نماز بخواند، چنانچه آلوده شدن بدن و لباس براى او مشقت ندارد، بايد سجده و تشهد [1] را به طور معمول به‌جا آورد و اگر مشقت دارد، مى‌تواند در حالى كه ايستاده، براى سجده با سر اشاره كند و تشهد را ايستاده بخواند و اگر سجده و تشهد را به طور معمول هم به‌جا آورد، نمازش صحيح است.

مسأله 1084- در ركعت اول و ركعت سومى كه تشهد ندارد، مثل ركعت سوم نماز ظهر و عصر و عشا بنابر احتياط واجب‌ [2] بايد بعد از سجده دوم قدرى بى‌حركت بنشيند و بعد برخيزد.

چيزهايى كه سجده بر آنها صحيح است‌

مسأله 1085- بايد بر زمين و چيزهاى غيرخوراكى كه از زمين مى‌رويد، مانند چوب و برگ درخت سجده كرد و سجده بر چيزهاى خوراكى و پوشاكى و معدنى‌ [3] صحيح نيست.

مسأله 1086- احتياط واجب آن است كه بر برگ مو، سجده نكنند [4].

مسأله 1087- سجده بر چيزهايى كه از زمين مى‌رويد و خوراك حيوان است مثل علف و كاه صحيح است.

مسأله 1088- سجده بر گُل‌هايى كه خوراكى نيستند، صحيح است ولى سجده بر دواهاى خوراكى كه از زمين مى‌رويد، مانند گل بنفشه و گل گاوزبان صحيح نيست.

[1] لازم نيست خود را گل‌آلود كند بلكه ايستاده مى‌تواند تشهد بخواند وبا اشاره سجده كند.

[2] واجب نبودن نشستن خالى از قوّت نيست.

[3] مثل عقيق و فيروزه و نقره، و اما به مثل سنگ‌هاى معدنى از قبيل سنگ مرمر وسنگ‌هاى سياه سجده صحيح است.

[4] اگر برگ خشك شده باشد جايز است.