بخواهند از بيع مثل به مثل فرار كنند- نه از زيادى- جايز است حيله، مثلًا اگر يك كيلو گندم خوب به دو كيلو گندم بد ارزش دارد و مى‌خواهند يك كيلو خوب بدهند، و دو كيلو بد بگيرند در اين مورد اگر چيزى ضميمه كنند كه از بيع مثل به مثل فرار كنند جايز است.

مسأله 2896- اگر بخواهند مثل به مثل را مبادله كنند و ربا بگيرند با حيله جايز نيست. مثلًا يك خروار گندم را كه ارزش آن نصف دو خروار است اگر بخواهند مبادله كنند كه يك خروار بدهند و بعد از شش ماه دو خروار بگيرند زيادى رباست و با ضم چيزى صحيح نمى‌شود، و علاوه بر آن كه معامله حرام است باطل هم مى‌باشد، و مثل باب قرض نيست كه قرض صحيح باشد و شرط باطل، بلكه أصل معامله باطل است.

مسأله 2897- از مسأله قبل ظاهر شد كه حيله در موردى است كه بخواهند از معامله مثل به مثل فرار كنند بدون آنكه زياده قيمت و ربا در كار باشد و اما موردى كه مى‌خواهند ربا بگيرند حيله جايز نيست، و اگر در بعض رساله‌هاى عمليه اين جانب چيزى برخلاف آن ذكر شده است صحيح نيست.