صورت انسان عاقل اگر شيطان بر عقلش مسلط نشده باشد و قدرى تأمل و تفكر كند، بايد بر خود حتم كند كه دست از اين عمل فاسد بردارد و در صدد برآيد كه عمل خود را تصحيح نمايد كه مرضىّ حق تعالى باشد.

و لازم است هر كس در خود شائبه اين امر را يافت، به مردم معمولى مراجعه كند و عمل خود را عرضه بر علما و فقها دارد و استفسار از آنها كند كه آيا مبتلا به مرض وسواس است يا نه. زيرا كه بسيار اوقات انسان وسواسى از حالت خود غافل است و خود را معتدل و ديگران را بى‌مبالات مى‌داند، ولى اگر قدرى فكر كند، اين عقيده را نيز مى‌فهمد از شيطان و القائات آن خبيث است، زيرا كه مى‌بيند علماء و دانشمندان بزرگ، كه به علم و عمل آنها عقيده‌مند است، بلكه مراجع تقليد مسلمين، كه مسائل حلال و حرام را از آنها اخذ مى‌كند، عملشان بر خلاف اوست، و نتوان گفت كه نوع متدينين و علما و بزرگان دين مبالات به دين خدا ندارند و شخص وسواسى فقط مقيد به ديانت است. و پس از آنكه علما فهميد، لازم است اصلاح عمل. وارد مرحله عمل شود. و عمده در عمل آن است كه بى‌اعتنايى كند به وسوسه شيطانى و خيالاتى كه به او القا مى‌كند. مثلا اگر مبتلا به وسوسه در وضوست، به رغم شيطان يك غرفه آب استعمال كند. لابد شيطانش مى‌گويد كه اين عمل صحيح نيست. جواب او را بدهد كه اگر عمل من درست نيست، پس بايد عمل رسول خدا، صلّى اللّه عليه و آله، و ائمّه طاهرين عليهم السلام، و جميع فقها درست نباشد. رسول خدا، صلّى اللّه عليه و آله، و ائمه هدى، عليهم السلام، قريب سيصد سال وضو گرفتند، و به حسب اخبار متواتره كيفيت وضوى آنها همين طور بود، پس اگر عمل آنها باطل بود، بگذار عمل من نيز باطل باشد. و اگر مقلد مجتهدى هستى، به شيطان جواب بده: من اين طور عمل مى‌كنم به رأى مجتهد، اگر وضوى من باطل باشد، خداوند از من مؤاخذه نمى‌فرمايد و به من حجتى ندارد. و اگر ملعون تشكيك در رأى مجتهد كرد كه او چنين نفرموده، كتب آنها در دست است باز كن و نشان او بده. چندين مرتبه كه اعتنا به قولش نكردى و به خلاف رأى او رفتار كردى، البته از تو مأيوس مى‌شود، و اميد است كه معالجه قطعى مرضت بشود، چنانچه در احاديث شريفه اين معنى مذكور است:

فعن الكافى بإسناده عن زرارة و أبي بصير، قالا: قلنا له: الرّجل يشكّ كثيرا في صلاته حتّى لا يدري كم صلّى و لا ما بقى عليه؟ قال: يعيد. قلنا: فانّه يكثر عليه‌