یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 501

خیلی بالاتر است و فاصله زیاد دارد.

3. یک فکر اگر مورد قبول واقع نشود ممکن است به دلیل پایینتر بودن از سطح فکر شخص منکر باشد و ممکن است به دلیل بالاتر بودنش باشد، به اصطلاح مادون سطح فکر شخص باشد یا مافوق. مثلًا آشنایان به علوم امروزی ممکن است به دلیل معلوماتشان افکار دینی را نپذیرند، ولی این دو احتمال دارد: یکی اینکه از این راه باشد که سطح افکار دینی دون سطح افکار علمی و فلسفی است یعنی خیالی و وهمی است، دیگر اینکه فوق سطح فکر علمی و عقلی آنهاست.

4. همان طوری که فکر علمی و فکر عقلی در عین اینکه دو سطح است یک نوع آمیزش و آمیختگی بین آنهاست و بینشان دیوار نیست، فکر دینی نیز در عین اختلاف سطح یک نوع آمیختگی با فکر علمی و عقلی دارد (رجوع شود به ورقههای «عقل و دین»)

ایمان، گریز از ایمان

رجوع شود به سخنرانیهای مسجد جلیلی در سال [1351] تحت عنوان «گریز از ایمان و گریز از عمل».

ایضاً ورقه «دین- بازگشت به دین در عصر جدید»

یکی از آثار ایمان شیرین کردن تلخی کار و آسان کردن . سنگینی کار است

راجع به تأثیر ایمان در شیرین کردن و رفع تلخی مصائب و آسان کردن مصائب، زیاد صحبت شده ولی کمتر به تأثیر ایمان در شیرین کردن و رفع تلخی کار و آسان کردن و سبک کردن کار صحبت شده.

اولًا ما دو نوع کلفت و زحمت داریم و دو نوع هم تلخی داریم. یک نوع کلفت و زحمت جسمی است و یک نوع روحی. کلفت جسمی