یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 366

تاریخی، فوق العاده قابل توجه است

انسان و عبادت

عبادت غیرانسان، تکوینی و غیرمستشعر است، عبادت انسان آگاهانه و استشعاری است. از ماهیت عبادت میتوان به ماهیت انسان پی برد. در ورقههای «فلسفه و راز عبادت» گفتیم: عبادت یک نوع پرواز روح است به افقهای وسیعتر و عالیتر از حضیض مادی و تنگنای حیات محدود حیوانی، کشش روح است به سوی کانون غیرمادی جهان، کوشش انسان است برای ارتباط با آن وجود غیرمرئی و آفریدگار همه هستی؛ انسان در برابر خداوندگار هستی نشان میدهد که او را دوست دارد، نعمات او را سپاس میگزارد و آماده است تا خواست او را هرچه هست انجام دهد. در عبادت است که انسان مییابد [حوائجی] جز حوائج جسمی و حیوانی، و لذتی برتر از لذت بدنی، و وجودی علوی و جاوید جز این کالبد محدود فانی دارد (به نقل از کتاب (محمد خاتم پیامبران) جلد 2، ص 457، نقل از الکسیس کارل)

انسان و جهان

یکی از وجوه مشابهت انسان و جهان این است که همانطور که جهان را نمیتوان با به عمل آوردن یک مطالعه حسی شناخت، تاروپودش بیش از اینهاست، بشر نیز که عالم صغیر است و جهان اکبر در او منطوی است، چنین است. الکسیس کارل کتابی دارد به نام (انسان موجود ناشناخته)، باید گفت انسان جهان ناشناخته. در جزوه سخنرانی آقای شریعتی به نام «علی شاهد رسالت» مینویسد:

«شما یک خانه تاریک را در نظر بگیرید. کسی که وارد آن خانه میشود نخواهد توانست اثاثیه آن خانه را ارزیابی کند، مثلًا پایش را