یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 365

یکی دیگر از علل تکامل اجتماع این است که واحدهای کوچک به واسطه حفظ خود از دشمن، خود را تحت حمایت اقویا قرار میدادهاند و حکومت آنها را میپذیرفتهاند

انسانیت و سوسیالیزم، عقل و روح عدالتخواهی

در کتاب (سوسیالیزم) از مجموعه «چه میدانم» پس از آنکه به سوسیالیزم به اصطلاح تخیلی و سوسیالیزم علمی اشاره میکند، در صفحه 10 میگوید:

عقل و روح عدالتخواهی و انسانیت یا تضادهای طبقاتی:

«هرچند دوران جلوه سوسیالیزم تخیلی پنجاه سال اول قرن نوزدهم بود، در سالهای بعد هم از میان نرفت و تحت عناوین سوسیالیزم هومانیزم (سوسیالیزم مبتنی بر اصالت انسانی) و هومانیزم (اصالت انسانی) و پرسونالیزم (اصالت شخصیت) بار دیگر رونق یافت. امروز هم مانند اوایل قرن اخیر نویسندگان بسیاری سوسیالیزم را نه به عنوان یک شکل تاریخی جامعه که نتیجه منطقی تحول اقتصادی است بلکه به عنوان سیستم حاضر و آمادهای که به نظر آنها باید جانشین کاپیتالیزم گردد به ما معرفی میکنند. آنها نیز مانند پیش کسوتان خود، از قوانین تاریخ و بخصوص از تضادهایی که بر جامعه حکمفرمایی میکند بیخبر هستند. آنها نیز به عقل و روح عدالتخواهی رجوع میکنند و طبقات جامعه را در نظر نمیگیرند و تنها به انسان چشم دارند. توهم بزرگ سوسیالیزم تخیلی بیش از آنکه به محتوی سیستم ارتباط داشته باشد، مربوط بدین (به این) است که این نوع سوسیالیزم کمترین توجهی به درجه تکامل مرحله تاریخی مورد نظر ندارد.».

بحث از انسانیت از این نظر که البته مربوط است به ماتریالیسم