یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 336

نظریه فروید، هم از جنبه آزادی و اختیار و هم از جنبه اینکه محرک انسان در کارهای بزرگ مخصوصاً عامل جنسی است، یعنی غرایز عالی انسان مورد انکار واقع شد. و نظریه مارکس نیز از جهت انکار غرایز عالی انسانیت و از نظر اینکه محرک تاریخ بنیاد اقتصادی جامعه و تکامل ابزار تولید شناخته شد

اصالت انسان یا اومانیسم - سقوط انسان در غرب

1. آیا لازمه اصالت انسان و احترام به انسان صلح کلی است؟

ورقههای «مکتب انسانیت».

2. آیا ممکن است به خدا و دین پشت کرد و به انسانیت به عنوان امری اصیل رو آورد آنچنانکه اگوست کنت در قرن نوزدهم و سارتر در قرن ما کرده است یا نه؟ به عبارت دیگر آیا ممکن است منهای خدا به شرافت و صفا و حیثیت ذاتی بشر و به خدمت و خیر ایمان آورد؟.

3. علل سقوط انسانیت در عصر جدید:.

الف. اکتشاف عدم مرکزیت زمین. پس انسان غایت و مقصد کاینات نیست.

ب. اثبات میمون زادگی انسان و نه فرشته نژادی. پس انسان عیسی بافته و مریم رشته نیست و از جای دیگر نیامده است.

ج. آلودگی و لکه دارشدن تاریخش و خراب شدن پروندهاش و پوچ بودن ادعاهای قدس مآبی اخلاقی و احسان و خدمت و دانش دوستی و حق پرستی و اینکه همه از شکم یا پایینتر از شکم آب میخورد (ماتریالیسم تاریخی).

د. نفی اصالت و استقلال و آزادی با رجوع به جبرگرایی مادی و تاریخی که با قضا و قدر الهی از زمین تا آسمان متفاوت است.

ه. نفی روح و اینکه تاروپود انسان نیز مانند هر موجود دیگر اجزاء و ذرات مادی است و بس، که آخرین ضربه را بر پیکر ادعای نیمه خدایی انسان وارد آورد (ماتریالیسم فلسفی).