یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 203

دین و سیاست:

ص 167:

«پیوند دین و سیاست. این همان درسی است که سید جمال در همه مقالهها و خطابه هایش به مسلمانان میآموخت.

نظر سید جمال درباره شرط پیروزی نهضتهاو انقلابها:

و چنان که دیدیم به نظر او هیچ گونه جنبش زندگی بخشی در میان مسلمانان چه از حیث سیاسی و چه از حیث اجتماعی ممکن نبود مگر آنکه نخست موانع فکری آن مانند بیاعتقادی به کوشش فردی، خرافه دوستی و بی خبری از آموزشهای اصلی قرآن از میان برداشته شود.

نظر عالی کواکبی که توحید واقعی بزرگترین سنگر ضداستبداد است.:

کواکبی نیز معتقد بود که آیین توحید در قرآن اگر درست فهمیده شود خود استوارترین سنگر ضد استبدادی است (کواکبی در چند سطر بالا گفته است: هیچ مستبدی نباشد جز آنکه از بهر خویش صفت قدسی اخذ نماید تا با خداوند شریک شود).».

ص 168:

فلسفه سیاسی اسلامی:

«نظام سیاسی مطلوب در اسلام، آمیختهای از اصول دموکراسی و آریستوکراسی است: پس هویدا گردید که آیین اسلام را اساس براصول ذیمقراطی یعنی عمومی و شورای ارسطو قراطی یعنی شورای بزرگان میباشد.».

ص 169: بحثی میکند که مستبد از چه علومی میترسد و از چه علومی نمیترسد (چه علومی به مردم بیداری و آگاهی میدهد و چه علومی نمیدهد). مراجعه شود.

ص 170: معنی (لااله الااللَّه) از نظر کواکبی که مفهومی ضد استبداد است

اصلاح و تجدد فکر دینی - کواکبی، نظم یا آزادی

ص 171: بحث نظم یا آزادی و نظر امثال غزالی و ماوردی و ابن جماعة که نظم را بر آزادی ترجیح دادهاند. ابن جماعه گفته است:

«یک