یافته و به سراغ من آمده است. مضطرب شدم. در اضطراب بودم که حضرت سید الشهداء (ع) تشریف آوردند و به من فرمودند: غصّه نخور، من آن را از تو جدا میکنم.» [1]

در این داستان، اشارهای به شفاعت هست که در بحث آینده به یاری خدا عنوان میکنیم.

کوتاه سخن

پاسخ اشکال «تناسب کیفر و گناه» به این صورت خلاصه میشود که رعایت تناسب، بحثی است که در مورد کیفرهای اجتماعی و قراردادی قابل طرح است. البته در اینگونه کیفرها، قانونگزار باید متناسب بودن کیفر را با جرم در نظر بگیرد؛ اما در کیفرهایی که رابطه تکوینی با عمل دارد یعنی معلول واقعی و اثر حقیقی کردار است یا کیفری که با گناه، رابطه عینیت و وحدت دارد، یعنی در حقیقت خود عمل است، دیگر مجالی از برای بحث تناسب داشتن و نداشتن نیست.

برتراند راسل که میگوید چگونه ممکن است خدایی باشد و ما را در برابر جرمهای بسیار کوچک، مجازاتهای بسیار بزرگ بکند این معنی را درک نمیکرده که رابطه آخرت با دنیا از قبیل روابط قراردادی و اجتماعی نیست.

امثال راسل از معارف و حقایق اسلامی دور و بیخبرند، با الفبای معارف الهی هم آشنایی ندارند. آشنایی امثال راسل فقط با دنیای مسیحی است، از حکمت و فلسفه و

الّذین اذا ذکر اللّه وجلت قلوبهم و اذا تلیت علیهم آیاته زادتهم ایمانا و علی ربّهم یتوکلون. (انفال/ 2)

نام رسول اکرم (صلّی اللّه علیه و آله) یا امیر المؤمنین (علیه السلام) را که میبرد اشکش جاری میشد. یک سال حضرت آیة اللّه بروجردی (اعلی اللّه مقامه) از ایشان برای منبر در منزل خودشان در دهه عاشورا دعوت کردند؛ منبر خاصی داشت؛ غالبا از نهج البلاغه تجاوز نمیکرد. ایشان در منزل آیة اللّه منبر میرفت و مجلسی را که افراد آن اکثر از اهل علم و طلّاب بودند سخت منقلب میکرد بطوری که از آغاز تا پایان منبر ایشان، جز ریزش اشکها و حرکت شانهها چیزی مشهود نبود.