responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : کلیات علوم اسلامی ط-صدرا المؤلف : مطهری، مرتضی    الجزء : 1  صفحة : 387

او را تعقیب خواهد کرد ... طبیعت مانند راهنمای یک ارکستر است که با باتون مخوف خود هر سازی را که سر ناسازگاری داشته باشد به جای خود مینشاند و صدا و آهنگ طبیعی او را باز میگرداند.» [1]

علیهذا حقیقت عبارت است از درک عدالت جهانی و درک عدالت اخلاقی.

از نظر افلاطون، خیر (حتی خیر اخلاقی) حقیقتی است عینی مستقل از ذهن ما؛ یعنی مانند واقعیتهای ریاضی و طبیعی که قطع نظر از ذهن ما وجود دارد، خیر اخلاقی نیز وجود دارد؛ محصول رابطه ذهن ما با یک واقعیت خارجی نیست که امر نسبی باشد، بلکه وجود فی نفسه دارد و مطلق است. خیر که خود حقیقی است مستقل از ذهن ما، از نظر «شناخت» امری بدیهی نیست، بلکه نظری است؛ یعنی باید در تحصیل شناخت آن، با نیروی منطق و فلسفه کوشید. لهذا تنها فیلسوفان قادر به شناخت خیر میباشند.

خیر برای همه- اعم از زن و مرد، پیر و جوان، عالم و عامی، فرد و جامعه- یکی است. پس اخلاق برای همه یکی است و یک فرمول دارد.برای عمل به خیر، شناختن آن کافی است. افلاطون و استادش سقراط معتقدند برای عمل به مقتضای خیر، شناختن آن کافی است؛ یعنی امکان ندارد که انسان کار نیک را بشناسد و تشخیص دهد و عمل نکند. علت عمل نکردن، جهالت است. پسبرای مبارزه با فساد اخلاق، جهل را باید از بین برد و همان کافی است. از این رو سقراط معتقد است که سرمنشأ همه فضایل «حکمت» است، بلکه هر فضیلتی نوعی حکمت است. مثلًا «شجاعت» عبارت است از معرفت اینکه از چه باید ترسید و از چه نباید ترسید، «عفت» عبارت است از دانستن اینکه چه اندازه رعایت شهوات نفسانی بشود و چه اندازه جلوگیری شود، «عدالت» عبارت است از دانستن اصول و ضوابطی که باید در روابط با مردم رعایت شود [2] از نظر افلاطون اگر کسی فیلسوف بشود، جبراً و قطعاً خوب خواهد بود؛ محال است که کسی واقعاً فیلسوف باشد و فاقد اخلاق نیک باشد، چون بد بودن از نادانی است.

بر نظریه افلاطون ایرادهایی وارد کردهاند:

یکی اینکه افلاطون، خیر را یک امر واقعی و مستقل از ذهن انسان دانسته نظیر امور


[1]. همان، ص 35 و 36

[2]. سیر حکمت در اروپا، ج 1، احوال سقراط

اسم الکتاب : کلیات علوم اسلامی ط-صدرا المؤلف : مطهری، مرتضی    الجزء : 1  صفحة : 387
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست