responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : کلیات علوم اسلامی ط-صدرا المؤلف : مطهری، مرتضی    الجزء : 1  صفحة : 382

از طریق قیاسی به دلیل اینکه مواد قیاس باید از بدیهیات اولیه و یا محسوسات و یا وجدانیات و یا مجرّبات باشد، در صورتی که حکمت عملی مربوط است به مفهوم خوب و بد و مفهوم خوب و بد از بایدها و نبایدها انتزاع میشود و بایدها و نبایدها تابع دوست داشتنها و دوست نداشتنهاست و دوست داشتن و نداشتن در افراد یکسان نیست؛ مردم به حسب وضع شخصی و منافع شخصی هرکدام و هر دسته و یا هر طبقه و یا هر ملت و یا پیروان هر عقیده هدفها و خواستههای متفاوت دارند و هر فرد یا گروهی چیزی را دوست میدارد. پس بایدها و نبایدها و قهراً خوبیها و بدیها کاملًا امور نسبی و ذهنی میباشند. پس معانی اخلاقی یک سلسله امور عینی نیست که قابل تجربه و یا قابل اثبات منطقی باشد.

تجربه یا قیاس صرفاً در مورد امور عینی جریان دارند.

برتراند راسل از کسانی است که در فلسفه تحلیل منطقی خود به همین نتیجه رسیده است. وی در کتاب تاریخ فلسفه خود، ضمن تشریح نظریه افلاطون درباره «عدالت» و اعتراض معروف تراسیماخوس که: عدالت جز منافع اقویا نیست، میگوید:

این نظر، مسئله اساسی اخلاق و سیاست را در بر دارد و آن این است که آیا برای تمیز دادن «خوب» از «بد» معیاری جز آنکه به کاربرنده این کلمات میخواهد وجود دارد؟ اگر چنین معیاری وجود نداشته باشد، بسیاری از نتایجی که تراسیماخوس گرفته است اجتناب ناپذیر به نظر میرسد. اما چگونه میتوان گفت که چنین معیاری وجود دارد؟ [1]

و هم او میگوید:

اختلاف میان افلاطون و تراسیماخوس حائز اهمیت بسیار است ...افلاطون میپندارد که میتواند اثبات کند که جمهوری مطلوب وی «خوب» است. یک نفر دموکرات که به عینیت اخلاق معتقد باشد ممکن است که بپندارد که میتواند اثبات کند که جمهوری افلاطون «بد» است. اما کسی که موافق تراسیماخوس باشد خواهد گفت: بحث بر سر اثبات یا رد نیست؛ بحث فقط


[1]. تاریخ فلسفه غرب، ج 1/ ص 242

اسم الکتاب : کلیات علوم اسلامی ط-صدرا المؤلف : مطهری، مرتضی    الجزء : 1  صفحة : 382
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست