درس ششم : ابواب و رئوس مسائل فقه (1): عبادات

ما برای اینکه با فقه آشنایی مختصری پیدا کنیم لازم است که با ابواب و رئوس مسائل فقه آشنا شویم. قبلًا گفتیم که دایره فقه بسیار وسیع است، زیرا شامل همه موضوعاتی است که اسلام در آن موارد دستور عملی دارد.

از میان تعلیمات اسلامی تنها معارف اسلامی و دیگر اخلاق و تربیت اسلامی است که از حوزه فقه خارج است. آنچه در دایره فقه مطرح میشود، امروز در علوم متعدد و متنوع مطرح است و درباره آنها تحقیق و کاوش میشود.

اولین مطلبی که لازم است یادآوری شود این است که آیا این مسائل گسترده فقهی به نحوی دسته بندی شده و تقسیمی بر مبنای صحیح روی آنها صورت گرفته است یا خیر؟.

پاسخ این است که متأسفانه خیر. تقسیم و دسته بندی معروف همان است که محقق حلّی صاحب شرایع در کتاب شرایع آورده است و شهید اول در کتاب قواعد اندکی درباره آن توضیحاتی داده است. عجیب این است که شارحان زبردست کتاب شرایع از قبیل شهید ثانی در مسالک وسید محمد نوه او در کتاب مدارک و شیخ محمد حسن نجفی در جواهر کوچکترین تفسیر و توضیحی درباره تقسیم محقق نکرده و ندادهاند! خود شهید اول نیز در کتاب لُمعه از روش محقق پیروی نکردهاست.