در جای دیگر شعری میگوید که در واقع میخواهد بگوید آنهایی که به مقامات رسیدند هم هنری نکردند چون آنها نرسیدهاند، آنها را رساندهاند:

یا:

شعرهای دیگری نیز هست که آن شعرها را دلیل بر جبری بودن حافظ گرفتهاند.

همانطور که گفتم فکر جبریگری خود به خود هر نوع نشاط و امیدی را از انسان سلب میکند و قهراً نتیجه این فکرِ گزنده گدازنده این است که در آخر کار به میو میپرستی و خلاصه فراموش کردن خود منتهی میشود.

2. حیرت

. دیگر، که باز مربوط به جهان بینی حافظ میشود، مسئله حیرت است: نمیدانم، نمیفهمم، سر در نمیآورم، از کجا آمدم و برای چه اینجا هستم و به کجا میروم: