البته این که «آدم آورد» از نظر عارف یک نقصی است که مقدمه کمال است، یک عصیانی است که منجر به مغفرت و توبه و بازگشت میشود. اصلًا کمال آدم در عصیان بود ولی نه در عصیان از آن جهت که عصیان است. عصیان اگر عصیان باشد و متوقف بشود، آن نزول است و انحطاط و سقوط، ولی اگر منجر به توبه و بازگشت بشود، آن کمال است.

آنچه که در آنجا بود همه را فراموش کردیم، حالا اینجا به جای خیلی بالاتر میرویم. در غزل دیگری همین مطلب را میگوید، و حافظ روی این مطلب خیلی تکیه دارد:

باز غزل دیگر:

.