نازل شد. آیه این است: الْیوْمَ یئِسَ الَّذینَ کفَروا مِنْ دینِکمْ امروز کافران از دین شما مأیوس گشتند؛ یعنی از امروز دیگر کافران ناامیدند که از راه کفر، از خارج حوزه اسلام به اسلام حمله کنند، دیگر مأیوس شدند که از این راه نتیجه بگیرند، فهمیدند که دیگر اسلام را نمیشود از بیرون کوبید. فَلاتَخْشَوْهُمْ مسلمانها! دیگر از کافران بیم نداشته باشید و نگران نباشید. تا اینجا دو جمله است:

جمله اول یک واقعیت تاریخی را بیان میفرماید. در جمله دوم تأمین میدهد. در جمله اول میگوید آنها دیگر کاری نخواهند کرد چون ناامیدند، دیگر بعد از این فعالیتی نخواهند داشت. در جمله دوم تأمین میدهد که خیالتان از ناحیه آنها ناراحت نباشد. قرآن در آیات زیادی- البته آیاتی که قبل از این آیه بوده است و در سالهای پیش نازل میشد- همیشه مسلمین را از خطر کفار بیم میداد. اما در اینجا بعد از حادثه نصب علی علیه السلام به خلافت، میگوید دیگر بعد از این بیمی نیست، از ناحیه آنها نگرانی نیست.

جمله بعد خیلی عجیب است: وَ اخْشَوْنِ از ناحیه آنها بر دین خودتان نگران نباشید اما از من بترسید. معنایش این میشود که از ناحیه من نگران باشید. یعنی چه از ناحیه خدا نگران باشیم؟ از ناحیه دشمن نگران نباشیم اما از ناحیه دوست و صاحب دین، از ناحیه خدا نگران باشیم! برعکس، از ناحیه خدا باید امیدوار باشیم، پس چرا قرآن میگوید از ناحیه خدا نگران باشید؟ نکته و جان کلام همین جاست.

این مطلب را در نظر داشته باشید تا به آن برگردیم.

الْیوْمَ یئِسَ الَّذینَ کفَروا مِنْ دینِکمْ (یک جمله) فَلا تَخْشَوْهُمْ (جمله دوم) وَ اخْشَوْنِ (جمله سوم) الْیوْمَ اکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ اتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْاسْلامَ دیناً در این روز من دین شما را به سرحد کمال رساندم، آنچه که کمال این دین به آن است در این روز من به شما عنایت