نقش دین در تحولات تاریخی [ ( پانزده گفتار )]

* [1]

بسم اللَّه الرحمن الرحیم

الحمدللَّه رب العالمین بارئ الخلائق اجمعین، و الصلوة و السلام علی عبداللَّه و رسوله و حبیبه و صفیه و حافظ سرّه و مبلّغ رسالاته سیدنا و نبینا و مولانا ابیالقاسم محمد صلی الله علیه و آله و علی اله الطیبین الطاهرین المعصومین اعوذ باللَّه من الشیطان الرجیم:

وَ ما ارْسَلْنا فی قَرْیةٍ مِنْ نَذیرٍ الّا قالَ مُتْرَفوها انّا بِما ارْسِلْتُمْ بِهِ کافِرونَ [2].

یکی از مسائل مهم در درسهای تاریخ، نقش دین و آورندگان دین در تحولات تاریخی است. امروز اجمالًا جزء مسلّمات شمرده میشود که تاریخ دین و مذهب با تاریخ بشر توأم است؛ یعنی تا آنجا که میشود از بشر

[1]* این سخنرانی در شب هفتم محرم و در سال 1352 در مسجد امیرالمؤمنین تهران ایراد شده است.

[2]. سبأ/ 34.