3. نجات مظلومان

هدف سوم: فَیأْمَنَ الْمَظْلومونَ مِنْ عِبادِک. آنجا که رابطه انسان با انسان رابطه ظالم و

مظلوم است، رابطه غارتگر و غارتشده است، رابطه کسی است که از دیگری امنیت و آزادی را سلب کرده است، هدف ما این است که مظلومان از شر ظالمان نجات پیدا کنند. در آن فرمانی که به مالک اشتر نوشته است، جملهای دارد که عین آن در اصول کافی هم هست، به او میفرماید: مالک! تو باید به گونهای حکومت کنی که مردم تو را به معنی واقعی تأمینکننده امنیتشان و نگهدار هستی و مالشان و دوست عزیز خودشان بدانند نه یک موجودی که خودش را به صورت یک ابوالهول درآورده و همیشه میخواهد مردم را از خودش بترساند، با عامل ترس میخواهد حکومت کند. بعد فرمود: من این جمله را از پیغمبر «غَیرَ مَرَّةٍ» (یعنی نه یک بار بلکه مکرر) شنیدم [1] که: لَنْ تُقَدَّسَ امَّةٌ حَتّی یؤْخَذَ لِلضَّعیفِ حَقُّهُ مِنَ الْقَوِی غَیرَ مُتَعْتَعٍ [2]. پیغمبر فرمود: هرگز امتی [3]، جامعهای به مقام قداست (مقامی که قابل تقدیس و تمجید باشد که بشود گفت این جامعه جامعه انسانی است) نمیرسد مگر آن وقت که وضع به این منوال باشد که ضعیف حقش را از قوی بدون لکنت کلمه بگیرد؛ وقتی ضعیف در مقابل قوی میایستد لکنتی در بیانش وجود نداشته باشد.این جمله شامل دو مطلب است: یکی این که مردم به طور کلی روحیه ضعف و زبونی را از خود دور کنند و در مقابل قوی (هر اندازه قوی باشد) شجاعانه بایستند، لکنت به زبانشان نیفتد، ترس نداشته باشند- که ترس از جنود ابلیس است- و دیگر این که اصلا نظامات اجتماعی باید طوری باشد که در مقابل قانون، قوی و ضعیفی وجود نداشته باشد. پس علی علیه السلام میگوید در برنامه حکومت اسلامی ما «فَیأْمَنَ الْمَظْلومونَ مِنْ عِبادِک» خدایا بندگان ستمدیده تو در امنیت قرار گیرند، چنگال ستمگر را قطع کنیم.

[1]. پیغمبر اکرم بعضی جملهها را که خیلی به آنها عنایت داشته مکرر میگفته و به یک بار قناعتنمیکرده است.

[2]. نهجالبلاغه، نامه 53.

[3]. کلمه «امت» مساوی است با آنچه که امروز جامعه میگوییم.