میفرماید: اعْظَمُ الْخِیانَةِ خِیانَةُ الْامَّةِ وَ افْظَعُ الْغِشِّ غِشُّ الْائِمَّةِ [1]. بزرگترین خیانتها خیانت به جامعه است، خیانت به فرد هرگز در حد خیانت به جامعه نیست.

بنابراین اسلام با استعمار هم مبارزه دارد گو این که استعمار در آن زمان نبوده.

در زمان امیرالمؤمنین مبارزه بر ضد استعمار آنچنان که در این زمانها وجود دارد وجود نداشته ولی در برنامه و طرحهای اسلام چیزهایی که شامل مبارزه با استعمار هم بشود به نحو اکید و شدید وجود دارد؛ اصول کلی هست که این اصول کلی در همه جا وجود دارد.

جملههایی است در نهجالبلاغه و عین همین جملهها در یکی از خطابههای حسین بن علی علیه السلام هست که آن خطابه در آن مجتمع معروف در دوره دیکتاتوری و اختناق عجیب معاویه- که دو نفر اگر میخواستند حدیثی در فضیلت علی علیه السلام نقل کنند، در صندوقخانه هم به زحمت جرئت میکردند- ایراد شده است.

حسین بن علی علیه السلام از اجتماع حج در منی و عرفات استفاده فرمود، کبار اصحاب را در آنجا جمع کرد و تصمیم قیام اصلاح طلبانه خودش را اعلام کرد و همین جملهها را که از پدرش است به آنها فرمود. این جملهها کلیاتی را برای همه هدفهای اسلامی به طور کلی، گذشته از این که هر زمانی خصوصیاتی دارد که زمان دیگر ندارد، مشخص میکند.

آن جملهها این است: اللَّهُمَّ انَّک تَعْلَمُ انَّهُ لَمْ یکنِ الَّذی کانَ مِنّا مُنافَسَةً فی سُلْطانٍ وَ لَا الِتماسَ شَیءٍ مِنْ فُضولِ الْحُطامِ یعنی خداوندا تو خودت میدانی که حرکتها، جنبشها، قیامها، اعتراضها، جنگیدنها و مبارزههای ما رقابت در کسب قدرت نبود، برای تحصیل قدرت برای یک فرد نبود، به عنوان جاهطلبی نبود، برای جمعآوری مال و منال دنیا و برای زیادهطلبی در مال و منال دنیا نبود و نیست. پس هدف چیست؟

وَلکنْ لِنَرُدَّ الْمَعالِمَ مِنْ دینِک وَ نُظْهِرَ الْاصْلاحَ فی بِلادِک فَیأْمَنَ الْمَظْلومونَ مِنْ عِبادِک وَ تُقامَ الْمُعَطَّلَةُ مِنْ حُدودِک [2]. این چهار جمله یک کادر کلی را مشخص میکند.

[1] نهجالبلاغه، نامه 26.

[2]. نهجالبلاغه، خطبه 129.