آیندۀ انقلاب اسلامی ایران، ص : 1 71

خلوت شب است، او هست و خدای خودش و گویی غیر از معنویت چیزی سرش نمیشود. جای دیگر یک فیلسوف میبینی که دارد مسائل فلسفی را به دقیقترین شکل تجزیه و تحلیل میکند. جای دیگر میبینی با یک عالم حقوقی روبرو هستی که دارد راجع به حقوق و فلسفه اجتماعی بحث میکند. این است که علی امام است.

اما ما علی را فقط در چهره یک سرباز در میدان جنگ میبینیم اما علی را در آن دلهای شب، دیگر خوشمان نمیآید ببینیم. همان علی که میگوید: ایهَا النّاسُ! انَّ الْجِهادَ بابٌ مِنْ ابْوابِ الْجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخاصَّةِ اوْلِیائِهِ وَ هُوَ لِباسُ التَّقْوی وَ دِرْعُ اللَّهِ الْحَصینَةُ وَ جُنَّتُهُ الْوَثیقَةُ ... [1] و این گونه درباره جهاد صحبت میکند، در جای دیگر میگوید: انَ مِنْ احَبِّ عِبادِ اللَّهِ الَیهِ عَبْداً اعانَهُ اللَّهُ عَلی نَفْسِهِ فَاسْتَشْعَرَ الْحُزْنَ وَ تَجَلْبَبَ الْخَوْفَ فَزَهَرَ مِصْباحُ الْهُدی فی قَلْبِهِ [2] ... چرا این گونه است؟ چون اسلام را در یک بُعدش نباید دید، اسلام را در همه ابعادش باید مطالعه کرد. اگر یک بُعد را ببینیم باقی دیگر را نبینیم اسلام نیست. مکتب ما یک مکتب جامع و برتر است و به همین دلیل است که میگوید سعادت دنیا و آخرت بشر را من میتوانم تأمین کنم، والّا اگر یک روز تحت تأثیر راهبهها و صومعهنشینان مسیحی یا زهاد و مرتاضهای هندی واقع بشویم و فقط دم از ریاضت و زهد و ترک دنیا بزنیم و بگوییم اسلام غیر از این چیزی نیست، روز دیگر که آن را فراموش کردیم و از این طرف افتادیم بگوییم اسلام دین جهاد و مبارزه است [اینها معرّف اسلام نیست؛] چنان که در چهل سال پیش وقتی که امریکاییها آمده بودند و آن رفاه را به مردم نشان میدادند عدهای میگفتند اسلام دین زندگی است، اسلام دین توسعه است؛ بعد که تودهایها آمدند و مکتبهای به اصطلاح انقلابی را فیالجمله مطرح کردند عدهای میگفتند اسلام دین جهاد است، اسلام دین مبارزه است؛ در حالی که اسلام دین همه اینهاست. در همین جا به عرایض خودم خاتمه میدهم و به همه شما دعا میکنم. تتمه عرایضم را که شاید خلاصه عرایضم هم باشد فردا شب که آخرین جلسه ماست انشاء اللَّه مطرح میکنم. خداوند به همه ما توفیق عنایت بفرماید.

[1]. نهجالبلاغه، خطبه 27.

[2]. نهجالبلاغه، خطبه 85.