آیندۀ انقلاب اسلامی ایران، ص : 1 52

هرکاری میخواهید بکنید، بکنید ولی از امروز به بعد؛ میخواهی رعایت عدالت بکنی، رعایت مساوات بکنی، بسیار خوب ولی از امروز؛ آنچه که در زمان خلیفه پیشین صورت گرفته است مال سابق است و ارتباطی به دوران حکومت شما ندارد.

و علی علیه السلام در جواب همه این به اصطلاح نصیحتها میفرمود: خیر، قانون الهی عطف بماسبق میکند: انَّ الْحَقَّ الْقَدیمَ لا یبْطِلُهُ شَیءٌبرداشتها از عدالت اجتماعی

در مورد وضع آینده انقلاب اسلامی خودمان یکی از اساسیترین مسائل همین مسئله عدالت اجتماعی است. در این مورد این سؤال اساسی مطرح است که از عدالت اجتماعی اسلام چه برداشتی داریم، چون برداشتها در مورد عدالت اجتماعی بسیار متفاوت است. یک عده تصورشان از عدالت اجتماعی این است که همه مردم در هر وضع و شرایطی هستند و هر جور در جامعه عمل میکنند و هر استعدادی دارند باید عینا مثل یکدیگر زندگی کنند. از دید این دسته، عدالت اجتماعی به این معنی است که مثلا لباس همه باید یکسان باشد، اگر شما لباس از پارچه نخی میپوشید من هم باید از پارچه نخی لباس تهیه کنم، اگر من پارچه پشمی میپوشم شما هم باید پارچه پشمی به تن کنید. از دید این دسته، همه افراد در واقع نوعی جیرهبندی میشوند؛ همه باید به اندازه استعدادشان کار کنند ولی هرکس به اندازه احتیاجش باید درآمد داشته باشد؛ ممکن است استعداد کار من نصف استعداد کار شما باشد ولی من دو برابر شما عائله داشته باشم، از این جهت من باید دو برابر شما درآمد داشته باشم. این برداشت از عدالت اجتماعی، «اجتماعی» محض است؛ یعنی فقط روی جامعه فکر میکند، برای فرد فکر نمیکند. فرد در این بینش اصالتی ندارد، فقط جامعه وجود دارد، جامعه کار میکند و جامعه باید خرج کند.

نوع دیگر برداشت از عدالت اجتماعی، برداشتی است که روی فرد و اصالت واستقلال او فکر میکند. این نظر میگوید: باید میدان را برای افراد باز گذارد و جلو آزادی اقتصادی و سیاسی آنها را نباید گرفت. هرکس باید کوشش کند ببیند چقدر