آیندۀ انقلاب اسلامی ایران، ص : 1 31

ریشههای انقلاب اسلامی

«اصلاح»و«انقلاب»

معمولا تغییراتی که در یک جامعه در جهت خیر و صلاح آن جامعه صورت میگیرد اگر جزئی باشد و بنیادی نباشد یعنی اگر آن جامعه از نظر بنیاد و ساخت اصلی و نظامات حاکم همان طوری که بوده، باشد ولی در عین حال تغییراتی هم در او داده شود، اصطلاحا آن را «اصلاح» میگویند. مصلح به حسب اصطلاح امروز یعنی فردی که ساخت جامعه را دگرگون نمیکند ولی در عین حال به وضع جامعه بهبود میبخشد. ولی انقلاب بر عکسِ اصلاح عبارت است از دگرگونی و تغییری بنیادی که ساخت جامعه را بکلی عوض میکند. مثلا دو گونه میشود وضع یک ساختمان را در جهت «خوبی» تغییر داد. یکی این که بنیاد آن همین طوری که هست باشد ولی در وضع دیوارها، سقف، اتاقها، درها و کف تغییراتی داده شود، چنان که میتوان وضع یک بنای کهنه مثلا یک مسجد دویست سال پیش را عوض کرد، دیوارها را تراش داد و به آنها سنگ نصب کرد، وضع سقف و کف را عوض کرد، شبستانها را به شکلی توسعه داد؛ نظیر آنچه در مسجد گوهرشاد مشهد انجام شد. ولی یک وقت هست که یک ساختمان را از بیخ و بن خراب میکنند و به جای آن یک ساختمان جدید با یک وضع جدید و با یک سبک و استیل جدید میسازند. جامعه هم چنیناست. پس آنگاه انقلاب اجتماعی است که ساخت جامعه را دگرگون کند و اما اگر ساخت جامعه همان باشد که بوده است و در عین حال