و یا در آیهای دیگر:

وَ الَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا [1].

کسانی که در راه ما با خلوص نیت کوشش کنند ما راه خود را بر روی آنها باز میکنیم.

متقابلًا از اینکه کارهای ناشایست انسان روح او را تیره و کدر میکند و کششها و گرایشهای پاک را از انسان میگیرد، به کرّات در قرآن سخن رفته است. از زبان مؤمنین میگوید:

رَبَّنا لاتُزِغْ قُلوبَنا بَعْدَ اذْ هَدَیتَنا [2].

و یا در وصف بدکاران:

کلّا بَلْ رانَ عَلی قُلوبِهِمْ ما کانوا یکسِبونَ.

چنین نیست بلکه ظلمت ظلم و بدکاریهایشان بر دلهای آنها غلبه کرد.

فَلَمّا زاغوا ازاغَ اللَّهُ قُلوبَهُمْ [3].

چون از حق روی گردانیدند خدا هم دلهایشان را از اقبال به

[1]. عنکبوت/ 69.

[2]. آلعمران/ 8.

[3]. صف/ 5.