تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - مکتبة مدرسة الفقاهة

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 90

طرف خداوند، بر آنچه امت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله تا روز رستاخیز نیاز دارند- حتی اموری از قبیل دیه یک خراش کوچک- دلیل قطعی آورده شده و حجم بزرگی از احکام که در احادیث پیامبر رسیده یا اموری از قبیل نسخ، تقیید، تخصیص و تأویل که به قرآن و سنت مربوط می‌شود، همه و همه در گنجینه معارف خاندان پاک پیامبر علیهم السّلام به ودیعت نهاده شده است.
آیات قرآن- در اکثر موارد- و احادیث پیامبر، به گونه‌ای مجمل است که مردم عادی از آن بی‌خبرند، از طرف دیگر ما برای به دست آوردن احکام شرعی نظری- یعنی احکامی که اجتهاد و استنباط آنها ضروری است- اعم از اصلی و فرعی، راهی جز احادیث ائمه علیهم السّلام نداریم و تا زمانی که احکام قابل اجتهاد از طریق اهل بیت علیهم السّلام به ما نرسیده باشد، نسبت به استنباط آن احکام از کتاب و سنت، مجاز نیستیم؛ بلکه باید در این گونه موارد توقّف نمود و احتیاط ورزید» [1].
وی با هدف بیان این نکته که آن بخش از احکام فرعی یا اصلی شرع که از ضروریات دین به شمار نمی‌آید، تنها باید از طریق ائمه علیهم السّلام به ما رسیده باشد، می‌گوید: «دلیل دوم، حدیث ثقلین است که نزد شیعه و سنّی متواتر است؛ معنای حدیث مذکور این است که باید به کلام ائمه علیهم السّلام تمسک جست تا مصداق حدیث ثقلین تحقق یابد و سرّ مطلب در این است که هیچ راهی برای فهم مقصود خداوند در قرآن [2] جز از طریق اهل بیت وجود ندارد؛ زیرا تنها اینان نسبت به ناسخ و منسوخ آیات، اطلاق و تقیید و مؤول و غیر مؤول آن شناخت دارند و خداوند علم مربوط به این امور را تنها به پیامبر و اهل بیت اختصاص داده است» [3].
چنان که ملاحظه می‌شود نه در کلام وی و نه در کلام اخباری‌ها پس از او، اثری از کنار گذاشتن کتاب خدا در حوزه فقه و استنباط دیده نمی‌شود. آری کتاب خدا را

[1] الفوائد المدنیّه، ص 47.
[2] یعنی مراد حقیقی خداوند که تنها به دست آوردن آن بعد از جست و جو و یأس از وجود قراین صارفه- از قبیل تخصیص یا تقیید یا مجاز- ممکن است، نه آنچه که به مجرّد اطلاع داشتن از وضع، از ظاهر لفظ فهمیده می‌شود؛ از این رو پر واضح است که در نصوص شرعی نباید در تمسک به ظاهر پر کار برد، شتاب کرد، بلکه باید به جست و جوی کامل دست زد تا مراد حقیقی و راستین خداوند دانسته شود.
[3] الفوائد المدنیّه، ص 128.

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 90

صيغة PDF

شهادة

الفهرست