تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - مکتبة مدرسة الفقاهة

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 108

داده شده که در اسلام، نژادگرایی و قومیت پذیرفته نیست، و هیچ کس از نظر نسب و نژاد بر دیگری برتری ندارد و تنها تقوا یعنی سر سپردگی نسبت به [امر] خداوند موجب برتری است. همچنین در این آیه به مسأله «برادری اسلامی» که لازمه آن ایثار و فداکاری است اشاره شده که بالاتر از عدل و انصاف است.
در قرآن در بسیاری از موارد عبارات کوتاه، بسته و فشرده‌ای وجود دارد که گشودن آن به شرح و بسط فراوان نیاز دارد؛ به عنوان مثال به دو نمونه زیر اشاره می‌کنیم:
آیه «وَ ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَ لکِنَّ اللَّهَ رَمی [1] که به مسأله «أمر بین الأمرین» و نفی جبر و تفویض اشاره دارد که از مسائل پیچیده و دامنه‌دار است.
آیه دیگر: «أَ فَرَأَیْتُمْ ما تَحْرُثُونَ، أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ» [2]. که به مسأله قدرت و استطاعت و عدم استقلال خلق در افعال اختیاریشان اشارت دارد. امثال این آیات در سراسر قرآن به چشم می‌خورد و بر ناقدان پوشیده نیست.

رعایت فهم عامه در کنار اقناع خاصه‌

قرآن در تعالیم و برنامه‌های موفق خود روشی را در پیش گرفته که هم عموم مردم از آن بهره می‌برند و هم دانشمندان در برابر آن سر تسلیم فرود می‌آورند؛ تعبیراتی در قرآن آمده که هر دو گروه آن را می‌فهمند؛ عامه مردم به ظاهر کلام بسنده کرده، معانی ظاهری آن را اخذ می‌کنند، چون ذهنشان با آن امور محسوس مأنوس است و در پس آن نیز چیزی متناسب با محسوسات خود تصور و بدان بسنده می‌کنند، ولی دانشمندان حقیقتی را که در پس این تعابیر نهفته است در می‌یابند و به اشارات لطیف و کنایات ظریف آن پی می‌برند و در برابر آن سر تسلیم و خضوع فرود می‌آورند.
به عنوان مثال می‌توان از آیه «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...» [3] یاد کرد که خداوند

[1] «و این تو نبودی که [تیر] انداختی بلکه خداوند بود که [تیر] انداخت». انفال 8: 17.
[2] «آیا در آنچه می‌کارید اندیشیده‌اید؟ آیا شما آن را می‌رویانید یا ما رویاننده‌ایم؟». واقعه 56: 63 و 64.
[3] «خداوند نور آسمان‌ها و زمین است». نور 24: 35.

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 108

صيغة PDF

شهادة

الفهرست