تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - مکتبة مدرسة الفقاهة

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 105

چنین آمده است: «وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَی الرَّسُولِ تَری أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ، یَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِینَ، وَ ما لَنا لا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما جاءَنا مِنَ الْحَقِّ وَ نَطْمَعُ أَنْ یُدْخِلَنا رَبُّنا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِینَ. فَأَثابَهُمُ اللَّهُ بِما قالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِینَ فِیها وَ ذلِکَ جَزاءُ الْمُحْسِنِینَ. وَ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَحِیمِ» [1] که در این آیات مقصود از «الَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا»، یهودیان و مشرکان‌اند.
این آیات نظیر آیه «سَیَقُولُ لَکَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرابِ شَغَلَتْنا أَمْوالُنا وَ أَهْلُونا» [2] که درباره متخلفان از حضور در جنگ است و تنها به آن گروه از اعراب اشاره دارد که در زمان پیامبر صلّی اللّه علیه و آله در صحنه جنگ در کنار آن حضرت حاضر نشدند. همچنین آیه «الَّذِینَ قالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ» [3] که مقصود از واژه «الناس» اول، منافقان شایعه‌افکن مدینه است و منظور از «الناس» دوم، مشرکان قریش و عشیره ابو سفیان بعد از شکست در جنگ است. آیه «الْأَعْرابُ أَشَدُّ کُفْراً وَ نِفاقاً وَ أَجْدَرُ أَلَّا یَعْلَمُوا حُدُودَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ عَلی رَسُولِهِ وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ» [4] از همین قبیل است که مقصود آن، بادیه نشینان جفاکار و منافق معاصر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله است، چنان که در سه آیه بعد از این تصریح دارد: «وَ مِمَّنْ حَوْلَکُمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ مَرَدُوا عَلَی النِّفاقِ» [5]. و سوره برائت، آیات 90، 97، 98، 99، 101 که این تعبیر در آنها به کار رفته و مقصود، اعراب مدینه و اطراف آن است.

[1] «و اگر آنچه بر پیامبر نازل شده است بشنوند، می‌بینی بر اثر آن حقیقتی که شناخته‌اند؛ چشمانشان از اشک لبریز می‌شود. می‌گویند: پروردگارا! ما ایمان آورده‌ایم؛ پس ما را در زمره گواهان بنویس. و چرا به خداوند و آنچه از حق به ما رسیده ایمان نیاوریم؛ حال آنکه امید داریم که پروردگارمان ما را در زمره شایستگان در آورد.
و خداوند به پاس آنچه گفتند، بوستان‌هایی که جویباران از فرو دست آن جاری است نصیبشان می‌سازد که جاودانه در آن خواهند بود و این پاداش نیکوکاران است». مائده 5: 86- 83.
[2] «به زودی واپس ماندگان اعرابی [جهاد گریزان بادیه نشین به تو گویند: اموال ما و خانواده‌هایمان ما را [از همراهی با شما] مشغول داشت». فتح 48: 11.
[3] «همان کسانی که [برخی از] مردم به ایشان گفتند که مردمان [مشرکان مکه در برابر شما گرد آمده‌اند، پس، از آنان بترسید». آل عمران 3: 173.
[4] «بادیه نشینان عرب، کفر پیشه‌تر و نفاق پیشه‌تر [از دیگران اند و در ندانستن چون و چند احکامی که خداوند بر پیامبرش نازل کرده است سزاوارتر [از دیگران اند و خدا دانای فرزانه است». توبه 9: 97.
[5] «و از اعراب پیرامون شما و نیز از اهل مدینه منافقانی هستند که به نفاق، خو گرفته‌اند، تو آنان را نمی‌شناسی». توبه 9: 101.

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 105

صيغة PDF

شهادة

الفهرست