افليلى ابو اسحق يا ابو القاسم ابراهيم بن محمد-

بن زكريّاى قرشى زهرى قرطبى، نحوى، لغوى، از مشاهير ادباى وزراى اندلس ميباشد كه در نحو و لغت و فنون ادبيّه فريد عصر محسوب ميشد و اشعار بسيارى را حافظ بود و در معنى آنها مهارتى كامل داشت و درباره هرآنچه در دلش رسوخ مى‌كرد اگرچه غلط فاحش هم بود اصرار بسيار بكار ميبرد و بهروسيله كه بوده مدافعه مى‌كرد و با هيچ‌چيز منصرف نميشد و عناد تمام بكار مى‌برد. در اندلس استاد بزرگ تمامى ادبا و آموزگاران ادب بود و زمانى هم در آن بلاد متصدى امور وزارت مكتفى باللّه گرديد و شرح خوبى بر ديوان متنبى نوشته است و در سال چهارصد و چهل و يك از هجرت (441 ه قمرى) در هشتاد و نه سالگى در قرطبه وفات يافت و در صحن مسجد حرب مدفون شد و او را ابن الافليلى هم گويند. (افليل- بكسر اول يكى از دهات شام است)

(ص 4 ج 2 جم و 11 ج 1 كا و 1006 ج 2 س)

افندى‌[1] عالم متبحّر، فاضل متبصر، ميرزا عبد اللّه بن عيسى بيگ بن محمد صالح بيگ بن حاج مير محمد بيگ بن خضر شاه تبريزى اصفهانى، از اعاظم علما و افاخم فضلا بود. در شش سالگى شاطبيه را از پدرش كه از افاضل عصر خود بوده خوانده است. در هفت سالگى، پدرش فوت نمود و در تحت كفالت خال خود و برادر بزرگ خود ميرزا محمد جعفر نشأت يافت و اقسام علوم متداوله را از برادر خود فراگرفت، تا آنكه در حوزه درس اكابر حاضر شد و كتب اربعه و قواعد علّامه را از مجلسى و شرح اشارات و قدرى از الهيّات شفا و ديگر كتب حكمت را از محقّق سبزوارى و مقدارى از شرح اشارات را از آقا حسين خوانسارى و مقدارى از تهذيب و اصول كافى و

[1]- افندى- بتركى عثمانى، سيد، مولى، صاحب، مالك، اهل قلم، قاضى، حاكم شرعى و كلمه تعظيم و احترام است كه بجاى آقا و جناب و حضرت استعمال نمايند. ميرزا عبد اللّه را برخلاف اصطلاح ايرانى، افندى گفتن همانا بجهت آن است كه در سفر حج از شريف مكه كدورتى يافت پس باستانبول رفته و بسلطان تقرب حاصل كرد و عاقبت شريف مكه معزول شد و وى مدتى در آنجا اقامت نمود و از آن ببعد بافندى مشتهر گرديد.