است و حبّ دنيا و خواهش وى، در خاطرش ثابت و راسخ، موافق خواهش و رغبت او، مراد او را در كنارش مى‌نهند. چنان كه فرموده: «مَنْ كانَ يُرِيدُ الْعاجِلَةَ عَجَّلْنا لَهُ فِيها ما نَشاءُ لِمَنْ نُرِيدُ» (اسراء- 18)، با آنكه در حقيقت اين دنيا كه با زحمت بسيار در كف مرادش مى‌گذراند، به مثابه خيالى است سريع السّير، چنان كه خفته در خواب بيند و معانى و صورت چند كه مبرسم از شدّت كوفت و استيلاى مرض مشاهده نمايد، خداوند عزيز در كلام مجيد از حال بندگان خود خبر داده و فرموده: «مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيا وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ» (آل عمران- 152)، و در اين آيه «وافى هدايه»، اراده خاصّ و عامّ را بيان فرموده، و قصّه نيك و بد را شرح داده، دشمن از دوست جدا كرده و دور و نزديك را پيغام فرستاده، طالب دنيا به نزد طالب عقبى كافر است و طالب عقبى، به نزد طالب مولى، مشرك. آدمى بايد در صحيفه احوال و در مرآة اعمال خود، تأمّلى و تدبّرى واجب داند و به نور بصيرت، در دايره فكر طوافى كند، تا مشاهده كند كه اراده كدام طرف از نهاد او سر بر مى‌زند و به علم خود قياس برگيرد كه از كدام طايفه است. جهد كن تا از آن قوم نباشى كه حقّ سبحانه و تعالى خبر مى‌دهد: «مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذلِكَ لا إِلى‌ هؤُلاءِ وَ لا إِلى‌ هؤُلاءِ» (نساء- 143)، طلّاب دنيا را صفت مى‌نمايد كه: وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ‌ (روم- 7)، و سعى كن كه از اهل آخرت، بلكه از طلّاب مولى باشى، كه در نعت اوّل مى‌فرمايد كه: «وَ بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ‌ (بقره- 4)، و در صفت ثانى فرموده: «وَ الَّذِينَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لا يُشْرِكُونَ» (مؤمنون- 59). حديث است كه: شيرينى دنيا، تلخى آخرت است و تلخى دنيا شيرينى آخرت. و نيز حديث است كه: دنيا مانند مار و افعى است، ظاهرش نرم است و باطنش زهر قاتل.

از حضرت صادق عليه السّلام روايت است كه: روزى حضرت داود «على نبيّنا و عليه السّلام»، از منزل خود بيرون رفت و زبور مى‌خواند. و چنان بود كه هر گاه آن حضرت، زبور مى‌خواند از حسن صورت او جميع وحوش و طيور و جبال و صخور حاضر مى‌شدند و گوش مى‌كردند و همچنان مى‌رفت، تا به دامنه كوهى رسيد، كه به بالاى آن كوه پيغمبرى بود، حزقيل نام و در آنجا به عبادت مشغول بود. چون‌