موجود، امكان پذير نيست. اين را بدان و در آن نيك انديشه كن تا فرق بين حقايق را كه عبارتند از ماهيات اسماء الهى، دانسته و بدانى كه به چه چيزى بعضى از بعض ديگر امتياز مى‌يابد. و فرق بين حكم وجود و حكم علم و حكم نور و شأن هر يك از آنها را با ديگرى شناخته و همين طور شأن اين سه را با غير خودشان- از توابع و لوازم و اسمائى كه از آنها منشعب شده- بدانى.

خداوند هدايت كننده است و بس.

9/ 9 حال گويم: نور خالص و نابى را كه نام برديم مغاير وجود حق تعالى نيست و بى شك، وجود ناب در مقابل عدم كه ضد آن است تعقل مى‌شود، زيرا عدم اضافى‌(1) ناگزير در تعقل داراى تعين و ظلمت است، همچنان كه وجود داراى نوريت است. از اين روى، ممكن به ظلمت توصيف مى‌شود، زيرا ممكن به واسطه وجود، نوريت پيدا مى‌كند و تنها در وهم ظهور مى‌يابد [يعنى ظهورش ظهور حقيقى نيست بلكه وهمى و اعتبارى است‌]. بنا بر اين، ظلمت آن از يكى از دو جهتش كه رو به عدم دارد مى‌باشد، و هر نقصى كه به ممكن ملحق مى‌گردد و بدان توصيف مى‌شود، آن نقص از نسبت احكام عدمى است و پيغمبر صلى الله عليه و آله بدان اشاره كرده و فرموده: خداوند خلايق را در ظلمت آفريد و سپس‌