رفته بعينه همان باز گردد. مگر مى‌شود كه عين آن چه تلف شده و همانندش با آن در دنيا به او بازگردد؟ و هر دو سر، حال حضرت ايوب عليه السلام را در بردارد.

3/ 19 من دروازه اين مقام را برايت گشودم، اگر اهلش هستى در آن در آى، و اگر در آن در آمدى بر بسيارى از اسرار تكاليف و همچنين اسرار عبادات سخت بدنى و نفسانى و فايده وادار كردن بر آنها و نيز بر سر پاداش دادن بر آنها در آخرت و يا تنها در دنيا نه آخرت و يا در دنيا و آخرت، هر دو، آگاهى خواهى يافت. پس فرق بين مواهب و بخششهاى الهى را كه در آغاز فرود مى‌آيد و كوشش در آن مدخليتى ندارد، و بين آن چه كه كوشش در ظاهر و باطن انسان در آن مدخليت دارد- و غير اينها از آن چه كه تعلق به اين باب دارد- دانستى.

4/ 19 حال بدان: بلا و رنج و سختيهايى كه به پيغمبران و بزرگان از اهل الله مى‌رسد به سه قسم تقسيم مى‌گردد و براى هر قسم از آنها موجب [: علت و انگيزه‌] و حكم و نتيجه‌اى است: گاهى نسبت به برخى موجب جلا و براقى دلهاشان و تكميل كننده استعدادات وجودى مجعول‌(1) آنان است تا به سبب اين‌