حاصل برخورد انسان و جهان خارج از اوست ، پديد مي آيد ؛ يعني انديشه همواره واقعيتي غير از انديشه کننده و انديشه شونده دارد و چون انسان در جريان معرفت همواره با انديشه محشور است نه با انديشيده شده ، مگر بالعرض ، و انديشه دائماً با انديشيده شده مغاير است ، اين تغاير هميشگي راه رسيدن به بيرون از انسان انديشمند را مسدود مي گردند و بدين ترتيب ، معرفت ارزش جهان شناختي و واقع نمايي خود را از دست داده و انديشه کننده در فرض قبول انديشه ، در وادي شک و ترديد باقي مي ماند .

شکّاکّيت آشکار و پنهان

شکاکيت مي تواند به دو گونه صريح يا آشکار و پيچيده يا پنهان تقسيم شود . شکاکيت صريح و آشکار آن است که معرفت شناس در بحث از واقع نمايي انديشه ، راه وصول به واقع و يا جزم به واقع نمايي انديشه را نفي نمايد ؛ و با صراحت ، بي خبري خود را از ظهور واقعيت در ظرف انديشه اعلام نمايد ، ولي در شکاکيت پيچيده و پنهان ، على رغم گريزي که معرفت شناس از شکاکيت يا اظهار آن دارد و با همه ادعاهايي که معرفت شناس براي واقع نمايي معرفت يا پيچيدگي آن دارد يا با همه وعده هايي که معرفت شناس براي رسيدن به واقعيت در آينده مجهول يا دست نايافتني مي دهد ، اصول موضوعه يا گزاره هاي پذيرفته شده از ناحيه او ، به صورت منطقي ، شکاکيت را به دنبال مي آورد .

تجرّد ، کليت ، ثبات و دوام انديشه

از تقسيم دو گانه فوق بر مي آيد که هستي شناسي مادي ، الزاماً به شکاکيت در معرفت منجر مي شود ، از اين رو کسي که با نگاه فيزيکي و مادي به تحليل معرفت