اسم الکتاب : تبيين براهين اثبات خدا المؤلف : جوادی آملی، عبدالله الجزء : 1 صفحة : 190
حضور فقر در متن هستي فقيرانه وجوداتي که با ماهيت قرين هستند و
ماهيت از محدوده آن ها حکايت مي کند ، هر نوع نفسيّتي را از آن ها سلب مي
کند و واقعيت آن ها را به صورت معاني حرفي که عين ربط و تعلّق به غير هستند
، در مي آورد .
معناي حرفي معنايي است که به تنهايي فاقد معناست و همه مراد و
معنايي که از آن فهميده مي شود ، در پناه تعلّق و ارتباط به غير و از ناحيه
غيري است که حرف به آن پيوند دارد و آن غير که به حرف معنا مي بخشد ،
حتماً يک معناي اسمي است .
تحليل حقيقت هستي و وجودِ ماهياتي که داراي امکان ماهوي هستند ،
يعني تبيين امکان فقري و وجوداتي که ممزوج و آميخته با ماهيت هستند ، مسيري
را براي پي نهادن برهاني که از همه براهين پيشين محکم تر و کوتاه تر بوده و
از دايره و بردي افزون تر برخوردار است ، هموار مي نمايد ، زيرا واقعيت و
وجودي که به نفس خود فاقد معنا بوده و به بيان بهتر ، فاقد نفسي است که به
استقلال مورد نظر قرار گيرد و عين پيوند و ربط و تعلّق به غير است ، بلکه
حقيقت آن چيزي جز تعلّق و ربط به غير نيست ، بدون غيري که طرف ربط و پيوند
باشد ، تحقق پذير نيست ؛ البته غيري که هستي فقيرانه وجودات امکاني را
تأمين مي نمايد ، هرگز يک وجود و واقعيت فقيرانه ديگر نيست ، چون هر هستي و
وجود ربطي ديگري که در نظر گرفته شود ، از خود چيزي ندارد ، بلکه براي او
ذات و خودي متصور نيست تا آن که از امري که ذاتي جز فقر ندارد ، رفع نياز
بنمايد .
بر اين مبنا ، همه وجودات امکاني آيت و نشانه حقيقتي هستند که از
فقر و نياز منزّه بوده و بي نيازي و غنا در متن ذات و هويت آن مستقر است و
اگر با نظر ابتدايي ، موجود ممکني واسطه تحقق و ثبوت وجود ديگري باشد ،
وساطت او نيز خود نشانه سببيّت و عليّت همان مبدأ مستقلّي خواهد بود که در
اين نشانه بروز و ظهور يافته است ، زيرا شيئي که عين حاجت و نياز است ، صدر
و ذيل ، و ظاهر و
اسم الکتاب : تبيين براهين اثبات خدا المؤلف : جوادی آملی، عبدالله الجزء : 1 صفحة : 190