ديگر در خارج واقعيتي به نام مجموع نيست تا از اتصاف آن به امکان سخن گفته شود و در مورد علت و سببِ تحقق آن سؤال شود .

در بعضي تقريرهاي برهان نيز از استحاله دور و تسلسل استفاده شده و کساني که تسلسل را محال نمي دانند ، بر اين تقريرها اشکال کرده اند ؛ ليکن اوّلاً ، از اين اشکال ها پاسخ داده شده است ، زيرا گر چه تسلسل تعاقبي اشيايي که ترتب علّي بر يک ديگر نداشته و اجتماع در وجود ندارند ، محال نيست ؛ ليکن تسلسل علل وجودي که داراي سه شرط کثرت ، ترتّب و اجتماع در وجود هستند ، به دلايلي که در جاي خود ذکر شده محال است و ثانياً تقرير اصل برهان در حقيقت بر بطلان تسلسل استوار نبوده و استفاده از استحاله دور و تسلسل با تمام بودن برهان به تقريري که گذشت ، تنها جنبه تعليمي و تأييدي نسبت به آن را خواهد داشت .

اشکال هايي که در فلسفه جديد غرب متوجه برهان وجوب و امکان شده ، حکايت عجز آن ها از ادراک برهان يا قصور و ناتواني ترجمان ها در انتقال مطلب معقول و مقبول فرزانگان متألّه بوده است .

در برخي ترجمه ها ، برهان وجوب و امکان تحت عنوان براهين ديگري نظير برهان حرکت يا حدوث ذکر شده و آن گاه برخي اشکال هايي که بر فرض صحت ، مي تواند بر ديگر براهين وارد باشد ، بر برهان وجوب و امکان وارد دانسته شد ، چنان که در بعضي موارد نيز بين برهان امکان و وجوب با برهان ديگري که برهان عليّت ناميده شده ، تفکيک قائل شده اند ؛ حال آن که عليّت اصل مشترکي است که در همه براهين و از جمله در برهان امکان و وجوب مورد استفاده قرار مي گيرد و در نتيجه قانون علّيّت ، هرگز برهان مستقلي را تشکيل نمي دهد که در عرض برهان امکان و وجوب يا براهين ديگر قرار گيرد .

گذشته از آن که همه براهيني که در اثبات وجود واجب به کار مي آيد ؛ نظير برهان