مي نمايد . اين دو برهان که حاصل مکاشفه و گفت و گوي شهودي با ارسطو است ، با دو حد وسط از يک ديگر امتياز مي يابد ؛ حد وسط يکي از آن دو جزئيت واقعيت نفس و کليت مفاهيم و ماهيات ذهني است و حد وسط ديگري حضوري نفس براي خود و غيبت مفاهيم و ماهيات از آن است .[1]

برهان اوّل در قالب شکل دوم ، اين است که هر واقعيت خود را به صورت امري مشخّص و جزئي مي يابد و همه مفاهيم از جمله مفهومي که در فارسي از آن با لفظ « من » و در عربي با لفظ « أنا » و در ديگر زبانها با الفاظي ديگر ياد مي شود ، کلي هستند ، پس واقعيت هر کس غير از مفهومي است که از « من » در ذهن يافت مي شود .

برهان دوم اينکه واقعيت هر فرد در نزد او حاضر است ، حال آنکه مفهوم « من » با آنکه به حمل اوّلي « من » است ؛ ليکن به حمل شايع « او » است . پس واقعيت هر کس غير از مفهومي است که قصد حکايت آن را دارد و هر کس اين واقعيت را قبل از مفهوم به علم حضوري ادراک مي نمايد . از اين جهت ، دو برهان ياد شده نيز که در افق ادراک مفهومي ادراک مي نمايد . از اين جهت ، دو برهان ياد شده نيز که در افق ادراک مفهومي حصولي است ، تنها عهده دار تنبيه نسبت به حقيقتي است که در رتبه اي مقدم بر دانش حصولي در معرض ادراک و آگاهي انسان است و راهي براي ترديد در آن نيست ، زيرا انسان در همه حال ، حتى در وقتي که از ترديد يا آگاهي و جهل خود خبر مي دهد ، به او اشاره داشته و در واقع جهل به خود ، چيزي جز نا آگاهي به علمي که دارد ، نيست .

علم انسان به واقعيت خود از سرمايه هاي حضوري و نخستين اوست ؛ در اين علم ، از ماهيت ، جوهر بودن يا عرض بودن نفس سخني به ميان نمي آيد تا کسي ادعا کند که اگر علم انسان به نفس حضوري است و دانش حصولي از ادراک واقعيت