تبصره : قوله فترى الحق و تبطل عن ذاتها , در فهم آن بدين حديث شريف تبرك و
تمسك مى جوييم . رسول الله صلى الله عليه و آله وسلم فرموده است( :
الى مع الله وقت لايسعنى فيه ملك مقرب و لا نبى مرسل
) كه ملك و نبى هر يك نكرده در سياق نفى است و شامل خود آن حضرت كه نبى
مرسل است هم هست كه در اين مقام همه تعينات را زير پر دارد .
پس بدان كه مراد از فناء نه اين است كه ذات شخص فانى شود , بلكه مراد اين
است كه خواص بشريت از او سلب مى شود و متصف به صفات الله مى گردد .
از اين مقام در صحف كريمه عرفانيه تعبير به فوق خلافت مى كنند زيرا كه خلافت
به لحاظ سفارت است كه روى به خلق دارد و در اين مقام ظهور سلطان دولت ولايت
مطلقه است نه نبوت , لذا صدر قونوى گويد : فيحل مقام الانسانية الحقيقية التى
فوق الخلافة الكبرى ( مصباح الانس ط 1 ص 33 ) . فافهم و تبصر .
صاحب اسفار گويد : و انما قال وقت ولم يقل مقام للفرق بين مرتبة الرسالة و
مرتبة الولاية لان دعوى الرسالة لايلائم دعوى المقام هناك و انما يلائم الدعوى
الوقتية ( اسفارج 3 ط 1 ص 62 ) .
مقام شهود دائم است بخلاف وقت , فرق ميان وقت و مقام نظير فرق ميان حال و
ملكه است ( اسفار ط 1ج 3 ص 84 ) .
تبصره : اين فص در فصوص آينده و بخصوص در فص 62 و 65 و بعد از آن توضيح
بيشتر داده ميشود .