با توجه به اين واقعيت مى توان به طور خلاصه سه خصوصيت مهم را در بحث ها و گزارشهاى فكرى اسلامى , ضرورتى دانست كه تخلف از آن شايسته ء متفكران آگاه و مسئول اين روزگار نيست :

نخست آنكه معارف و دستگاه فكرى اسلامى از تجرد و ذهنيت محض , خارج گشته و همچون همه ء مكاتب اجتماعى ناظر به تكاليف عملى و بويژه زندگى اجتماعى باشد و هر يك از مباحث نظرى , از اين ديدگاه كه چه طرحى براى زندگى انسان و چه هدفى براى بودن او و چه راهى براى رسيدن به اين هدف , ارائه مى دهد مورد بررسى و تامل و تحقيق قرار گيرد .

ديگر آنكه مسائل فكرى اسلام , به صورت پيوسته و به عنوان اجزاء يك واحد مورد مطالعه قرار گيرد و هر يك به لحاظ آنكه جزئى از مجموعه ء دين و عنصرى از اين مركب و استوانه ئى در اين بناى استوار است و با ديگر اجزاء و عناصر , هم آهنگ و مركب و استوانه ئى در اين بناى استوار است و با ديگر اجزاء و عناصر , هم آهنگ و مرتبط است و نه جدا و بى ارتباط با ديگر اجزاء بررسى شود تا مجموعا از شناخت اين اصول , طرح كلى و همه جانبه ئى از دين به صورت يك ايدئولوژى كامل و بى ابهام و داراى ابعادى متناسب با زندگى چند بعدى انسان , استنتاج شود .

ديگر آنكه در استنباط و فهم اصول اسلامى , مدارك و متون اساسى دين , اصل و منبع باشد , نه سليقه ها و نظرهاى شخصى يا اندوخته هاى ذهن و فكر اين و آن . . تا حاصل كاوش و تحقيق , به راستى[ ( اسلامى] ( باشد و نه هر چه جز آن . براى بر آمدن اين منظور , قرآن , كاملترين و موثقترين سندى است كه مى توان به آن