پيشگفتار

طرح اسلام به صورت مسلكى اجتماعى و داراى اصولى منسجم و يك آهنگ و ناظر به زندگى جمعى انسانها , يكى از فورى ترين ضرورت هاى تفكر مذهبى است .

مباحثات و تحقيقات اسلامى , پيش از اين بطور غالب , فاقد اين دو ويژگى بسى مهم بوده و از اينرو در مقايسه ء اسلام با مكاتب و مسالك اجتماعى اين روزگار , باحثان و جويندگان را چندانكه شايد و بايد , به نتيجه ء ثمربخش و قضاوت قاطع نرسانيده است يعنى از اينكه بتواند مجموعا طرح و نقشه ء يك آئين متحد الاجزاء و متماسك را ارائه دهد و نسبت آن را با مكتب ها و آئين هاى ديگر مشخص سازد , عاجز مانده است .

بعلاوه چون عموما بحث ها , ذهنى و دور از حيطه ء تاثير عملى و عينى و مخصوصا اجتماعى , انجام گرفته بيش از معرفتى ذهنى به بار نياورده و نسبت به زندگى جمعى انسانها , على الخصوص نسبت به تعيين شكل و قواره ء جامعه , تعهد و تكليف و حتى نظريه ء روشن و مشخصى را ارائه نداده است .

سخن ديگر آنكه قرآن سند قاطع و ترديد ناپذير اسلام در بيشترين موارد , سهمى در روشنگرى و راهگشائى نيافته و به جاى آن , دقت ها و تعمقات شبه عقلى يا روايات و منقولات ظنى و گاه با اعتبارى بيشتر ميداندار و مسئول شناخته شده و بالنتيجه , تفكرات اعتقادى جدا از قرآن و بى اعتنا به آن , نشو و نما يافته و