اعلم ان توحيد لا اله الا الله عامى و هم اهل العباره , و التوحيد بلا اله الا هو هو مقام اهل الاشاره , و التوحيد بلا هو الا هو فهو توحيد ارباب اللطائف من الاولياء و اما التوحيد بلا هو بلا هو الا هو فهو توحيد ارباب الحقائق من الانبياء والاوليا البالغين حد الكمال و ليس وراء عباد ان قريه

حق سبحانه به وحدت حقه حقيقيه ذاتيه مجرد از مظاهر و اوصاف و نسب لا حقه و منضافه به او از حيث مظاهر و ظهورش در آنها مدرك و موصوف نمى گردد , زيرا آنچه را كه انسان در اعيان و اكوان به عقل يا خيال يا حس ادراك مى كند تجليات ذات در اوعيه و اوديه مظاهر مقيده اند نه حقائق مطلقه مرسله كه از قيود حدود مظاهر مجرداند

و ديگر اين كه شاهد حق بدان حدى كه بهره از حق دارد يعنى بدان حد تجلى غيبى كه متجلى له به احديت عين ثابت و متعينش در علم واجب قبول كرده است , مستعد قبول تجليات مى گردد پس مدرك اعنى متجلى له در حد مظهر خاص بودنش مدرك تجلى است

گر بريزى بحر را در كوزه اى *** چند گنجد قسمت يك روزه اى

آرى به احديت همين جهت خاصه از وجوه قلب و عين ثابته اش در حضرت غيبش كه هر موجود محقق را احديت خاصى است كه از احديت جمعيه الهيه در وى سارى است معرفت حقايق بسيطه براى او به كشف حاصل مى شود ,

خلاصه اين كه چون انسان از حيث استعداد و مرتبه و احوالش مقيد است لذا قبول نمى كند جز مقيد مثل خود را زيرا كه ادراك شى ء مرآنچه را كه منافى اوست از آن جهت كه منافى اوست صورت پذير نيست چنانكه بدان اشارتى رفت كه بين غذا و مغتذى مسانخت است , اما از جهت احديت به عين ثابته اش حين فناء كه ما حى مغايرت بين مدرك و مدرك و ادراك است حرفى در آن نيست فتدبر : از مقام ختمى ماثور است كه :

ان الله احتجب عن العقول كما احتجب عن الابصار و ان الملا الا على يطلبونه كما تطلبونه انتم