خارج، مظهر تجليات خداوند است، فهم و انديشه انسان نيز مظهر صور گوناگونى است كه خداوند در آن براى افراد مختلف تجلى كرده است.

خدايان متكثر، مظاهر حق واحد

در طول تاريخ، ما شاهد عقايد و باورهاى متنوع درباره خداوند هستيم، هر گروهى تصورى درباره خدا دارد و به همان دل بسته و آن را مى‌پرستد. از نظر ابن‌عربى اين خدايان متعدد و متكثر نيز مانند ديگر مظاهر هستى، صورت‌هاى گوناگونى‌اند كه حق خود را در آن‌ها متجلى ساخته است. از اين رو، همه خدايان در نهايت، يك خدا هستند و آن خداى واحد را هر گروه و دسته‌اى، در صورتى خاص شناخته، و پذيرفته و پرستيده است. چنين خدايى را ابن‌عربى «خداى مخلوق به وسيله اعتقاد» مى‌نامد و فراتر از اين حتى مى‌گويد كه هر كس براى خود خدايى دارد. انسانى كه از تجربه والاى عرفانى بى‌بهره است، اسير همان اعتقاد خود است و اگر خداوند در صورتى ديگر، مخالف با آن‌چه خود باور مى‌داشته، براى او تجلى كند، او را نشناخته، منكرش مى‌شود.

لزوم پرهيز سالك از تقيد به باور خاص‌

از اين رو، ابن‌عربى تأكيد مى‌كند كه سالك نبايد به عقيده‌اى مخصوص مقيد گردد و غير آن را انكار كند كه اين امر موجب محروم شدن او از خير فراوان مى‌گردد و حقيقت را چنان كه هست، نخواهد شناخت:

«فإياك أَن تتقيّد بعقد مخصوص و تكفر بماسواه فيفوتك خير كثير و يفوتك العلم بالأَمر على ما هو عليه؛

مبادا به عقيده‌اى خاص مقيد گردى و جز آن را انكار كنى كه در اين صورت، از خير فراوانى محروم شده، علم به واقع، آن گونه كه هست را از دست‌خواهى داد.[1]

از نظر ابن‌عربى:

هر شخص عقيده‌اى درباره رب خويش دارد و به همان بازخواهد گشت و خداوند را